Βότανα του Βερμίου: 34. Δρακοντιά

Πριν εννιά μήνες περίπου, όταν ξεκίνησε το αφιέρωμά μας στα βότανα του Βερμίου, με συνάντησε στο δρόμο ένας μακρινός θείος, ο κυρ Χρήστος,  και με παρότρυνε να γράψω κάτι για το φιδόχορτο: «Νίκο γράψε  για το φιδόχορτο, είναι το καλύτερο φάρμακο για τον προστάτη!» και συνέχισε να με περιγράφει τη συνταγή για το γιατρικό. Έτσι λοιπόν επιτέλους ήρθε σήμερα η σειρά  για την εκτέλεση

της «παραγγελίας», όμως, όπως κάνουμε και για όλα τα βότανα, θα αποφύγουμε τις συνταγές, διότι αρμόδιοι για να μας δίνουν ιατρικές συνταγές είναι μόνο οι γιατροί, πολύ περισσότερο για το σημερινό βότανο, το οποίο αν δεν προσέξουμε, μπορεί να αποβεί μοιραίο, γιατί ορισμένα μέρη του είναι δηλητηριώδη. 

Το φιδόχορτο λοιπόν φέρει την επιστημονική ονομασία Άρον το στικτό (Arum maculatum) και Άρον το Ιταλικό (Arum italicum) και ανήκει στην οικογένεια των Αροϊδών (Araceae), στην τάξη των Σπαθανθών (Spathiflorae). Είναι φυτό των τροπικών και εύκρατων χωρών. Γενικά στην Ελλάδα συναντώνται 6 αυτοφυή είδη. Είναι πιο γνωστό με το όνομα Δρακοντιά ή δρακόντι ή το σταφύλι του φιδιού. Το όνομά του παραπέμπει  στην αρχαιότητα, το αναφέρουν στα συγγράμματά τους οι αρχαίοι γιατροί, όπως ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός, ο βοτανολόγος Θεόφραστος, ο Πλήνιος κ.λ.π.

Η δρακοντιά  είναι πολυετές ποώδες φυτό, που θα το συναντήσουμε στα λιβάδια, στα δάση και στους φράχτες των χωραφιών. Το ύψος του μπορεί να φθάσει το ένα μέτρο. Όταν ανθίζει, το ξεχωρίζουμε από το χαρακτηριστικό σχήμα του άνθους, που μοιάζει με χωνί. Αποτελείται στο κέντρο από ένα κόκκινο ή κίτρινο σπάδικα, που γύρω του έχει ένα βράκτειο, το οποίο μοιάζει με μεγάλο ασπροκίτρινο φύλλο, ονομάζεται σπάθη και μυρίζει άσχημα. Το φυτό ανθίζει την άνοιξη. Τα φύλλα της δρακοντιάς είναι μεγάλα, πλατιά, σκουροπράσινα με στίγματα ή κηλίδες (ανάλογα με το είδος), που μοιάζουν με μυτερές καρδιές ή με μεγάλα βέλη και οι μίσχοι τους ξεκινούν από τη ρίζα. Ο καρπός είναι και αυτός χαρακτηριστικός,  κόκκινος και σφαιρικός (δρύπη). Εμφανίζονται πολλοί καρποί μαζί σαν τις ρόγες σταφυλιού, γύρω από τον σκληρό κούφιο βλαστό, περιέχουν λίγα σπόρια και είναι δηλητηριώδεις. Έχει μεγάλη, σαρκώδη ρίζα.

Το φυτό έχει φαρμακευτικές ιδιότητες χάρη στις χημικές ουσίες που περιέχει (αροΐνη, λευκωματίνη, άμυλο, σαπωνίνες κ.λ.π.). Χρησιμοποιούνται τα φύλλα και η ρίζα. Έχει ιδιότητες αποχρεμπτικές (χρησιμοποιείται για το βήχα και το άσθμα), ανθελμινθικές, αντιρρευματικές, καθαρκτικές, διουρητικές, αφροδισιακές, επουλωτικές και αντικαρκινικές (πολύποδες κ.λ.π.). Βοηθάει στην αντιμετώπιση προβλημάτων του πεπτικού σωλήνα (έλκη, αιμορραγίες κ.λ.π.), του αναπνευστικού συστήματος (άσθμα, κοκίτης, φυματίωση κ.λ.π.) και του ουροποιητικού (πέτρα στην ουροδόχο κύστη). Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται με μορφή βάμματος κατά των ρευματισμών και της ουρικής αρθρίτιδας. Η ρίζα του σε μορφή σκόνης βοηθάει στην αντιμετώπιση του καταρράκτη των ματιών. Σε μερικές περιοχές χρησιμοποιούν σκόνη ρίζας για το δάγκωμα της οχιάς. Επίσης οι ρίζες του, ξεραμένες και ψημένες, μπορούν να αλεσθούν και να δώσουν αλεύρι, που χρησιμοποιείται για ζωοτροφή και κάποτε για την παρασκευή ψωμιού. Επίσης χρησιμοποιούνται σαν λευκαντικό στο πλύσιμο των ρούχων. Επαναλαμβάνουμε ότι το φυτό είναι ισχυρό δηλητήριο γιαυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και χωρίς τις οδηγίες ειδικού καλά θα κάνουμε να μην το αγγίζουμε.

Πολλές διασταυρώσεις της δρακοντιάς αποτελούν σήμερα διακοσμητικά φυτά και καλλιεργούνται για να διακοσμούν κήπους και πάρκα.