Ημέρα της Γης

Τ

ην περασμένη Τετάρτη, στις 22 Απριλίου, γιορτάσαμε την παγκόσμια «Ημέρα της Γης». Μια ημέρα που ασφαλώς δεν είναι για γιορτές και πανηγύρια, αλλά περισσότερο για προβληματισμούς σχετικά με την κατάντια του πλανήτη μας, ο οποίος δεν ξέρουμε για πόσα

χρόνια ακόμη μπορεί να ανεχτεί την καταστροφική συμπεριφορά των ανθρώπων.

Η μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη του 20 και του 21^ου αιώνα μπορεί να προσέφερε σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της γης περισσότερες ανέσεις, όμως δημιούργησε συγχρόνως και μεγάλα οικολογικά προβλήματα, όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η εξασθένηση της προστατευτικής στιβάδας του όζοντος, η όξινη βροχή κ.λ.π., τα οποία ήδη επιδρούν αρνητικά στο κλίμα και στους οργανισμούς. Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μας δημιουργεί πιο συχνά έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως τυφώνες, πλημμύρες κ.λ.π. που στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές ή μεγάλες καταστροφές. Οι τρύπες του όζοντος σε συνδυασμό με τα συχνά πυρηνικά ατυχήματα αυξάνουν τις καρκινογενέσεις στους ανθρώπους. Η όξινη βροχή καταστρέφει πολύτιμα έργα τέχνης και θανατώνει φυτά και υδρόβιους οργανισμούς. Τα λιπάσματα με το φαινόμενο του ευτροφισμού νεκρώνουν ολόκληρες λίμνες και κανάλια. Τα φυτοφάρμακα, τα ζιζανιοκτόνα και τα παρασιτοκτόνα εξαφανίζουν πολύτιμους οργανισμούς, όπως τα έντομα, και τροφοδοτούν τον άνθρωπο με επικίνδυνα μη βιοδιασπώμενα δηλητήρια. Τα νέα προϊόντα της βιοτεχνολογίας, τα μεταλλαγμένα φυτά και ζώα διαταράσσουν τη φυσική ισορροπία και δημιουργούν εύλογη ανησυχία για το μέλλον του γήινου οικοσυστήματος.

Όλα αυτά είναι επιτεύγματα του ανεπτυγμένου σύγχρονου Δυτικού κόσμου. Όπως επίτευγμα των μεγάλων δυτικών δυνάμεων είναι και το δράμα που ζουν οι λαοί της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Τα καραβάνια των προσφύγων που καθημερινά φθάνουν στη χώρα μας και γενικά στις χώρες της Νότιας Ευρώπης με το όνειρο για μια καλύτερη ζωή, μακριά από τη φτώχια, τον πόλεμο και τη βία είναι αποτέλεσμα αυτής της περίφημης Δυτικής ανάπτυξης, η οποία αντλεί τις πρώτες ύλες και τις πηγές ενέργειας από τους φτωχούς λαούς του Νότου, προκαλώντας εμφύλιος πολέμους και φτώχια.

Όλοι αυτοί οι ταλαίπωροι πρόσφυγες μας θυμίζουν τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου και της Μικρασίας, με τη διαφορά ότι εκείνοι μετανάστευσαν μέσα στην πατρίδα τους με τη βοήθεια ελληνικών πλοίων. Οι σημερινοί πρόσφυγες έρχονται στο άγνωστο, γίνονται θύματα δουλεμπόρων και με τα σαπιοκάραβα που ταξιδεύουν για ένα καλύτερο αύριο, πολλοί δεν προλαβαίνουν να φθάσουν στο όνειρο και αφήνουν την τελευταία τους πνοή στα νερά της Μεσογείου.

Η «Ημέρα της Γης» λοιπόν φέτος συνέπεσε με τη μεγάλη τραγωδία των προσφύγων. Ας ελπίσουμε ότι επιτέλους η διεθνής κοινότητα θα δώσει μια λύση στο πρόβλημα των ανθρώπων αυτών όχι μόνο με τη φιλοξενία τους, αλλά κυρίως βοηθώντας στην επικράτηση της ειρήνης, της ανάπτυξης και της προόδου στις χώρες απ’ όπου προέρχονται. 

Οικολογικές Παρεξηγήσεις

Π

ρώτα να ευχηθούμε στους φίλους αναγνώστες μας:  «Χριστός Ανέστη». Μια όμορφη ευχή, επίκαιρη, που ταιριάζει στην άνοιξη και πολύ περισσότερο στις δύσκολες μέρες που περνάει η χώρα μας.

Μετά τις τελευταίες χειμωνιάτικες αναλαμπές των προηγούμενων ημερών, φαίνεται ότι

επιτέλους μπήκαμε στην άνοιξη. Το κατάφυτο Βέρμιο φόρεσε τα καλά του και μας προσκαλεί για ένα περίπατο, μια ξεχωριστή εκδρομή, για να απολαύσουμε τη μοναδική φυσική ομορφιά του. Τα δένδρα πρασίνισαν και τα αγριολούλουδα και τα πολύτιμα βότανά άνθισαν και μοσχοβολούν. Το παραδεισένιο τοπίο συμπληρώνουν το κελάηδισμα των πουλιών, το κελάρυσμα των νερών που αναβλύζουν από τις 70 πηγές του βουνού,  η ομορφιά των βράχων, τα παραδοσιακά ξωκλήσια.

Γράψαμε για περισσότερα από 60 βότανα του βουνού μας. Ασφαλώς υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά, στα οποία θα αναφερθούμε στα καλοκαιριάτικα σημειώματά μας. Πολλά από τα βότανα αυτά έχουν και φαρμακευτικές ιδιότητες, όμως, όπως επισημάναμε πολλές φορές, στη στήλη μας απλά κάνουμε μια καταγραφή για να δείξουμε τη μεγάλη βιοποικιλότητα του Βερμίου. Δεν είμαστε ειδικοί για να δώσουμε ιατρικές  συμβουλές και πάντα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην χρήση τους, διότι πολλά από τα βότανα έχουν και επικίνδυνες παρενέργειες. Έτσι πρέπει, πριν τα χρησιμοποιήσουμε, να συμβουλευόμαστε κάποιους ειδικούς και ποτέ να μην εγκαταλείπουμε την φαρμακευτική αγωγή που θα μας συστήσει ο γιατρός.

Τα γράφουμε αυτά, διότι δυστυχώς στον τόπο μας μάθαμε να μην ακούμε τους ειδικούς ή μάλλον ο καθένας άσχετος να το παίζει ειδικός και μάλιστα θαυματοποιός. Κάτι τέτοιο μας θύμισε πριν δυο βδομάδες και ο καθηγητής του Γεωλογικού τμήματος του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης κ. Ανέστης Φιλιππίδης σχετικά με τη χρήση του ζεόλιθου. Μας είπε αυτά ακριβώς που γράψαμε στη στήλη μας στις 14/12/2013. Ότι ο ζεόλιθος μπορεί να έχει ευεργετικές ιδιότητες για την καλλιέργεια φυτών, ακόμη και για την υγεία μας, όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Διότι κυκλοφορούν στο εμπόριο πολλοί «ακάθαρτοι» ζεόλιθοι, οι οποίοι δεν προσφέρουν τίποτε στον καλλιεργητή και μπορεί να κάνουν μεγάλο κακό στην υγεία, όσων τους καταναλώνουν, διότι πολλοί τύποι ζεόλιθου έχουν ινώδεις κρυστάλλους, όπως ο αμίαντος, και είναι καρκινογόνοι.

Επίσης μιας και μιλάμε για την άνοιξη, τη φύση και το βουνό μας, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε σε μια ακόμη παρεξήγηση. Ορισμένα είδη άγριων πουλιών και θηλαστικών ζώων εκτρέφονται σε ειδικά εκτροφεία, σαν αυτό που έχουμε στο δάσος του Αγίου Νικολάου και χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό των δασών. Τα εκτροφεία αυτά συνήθως ανήκουν σε δασαρχεία ή σε κυνηγετικούς συλλόγους. Δυστυχώς  τα ζώα που εκτρέφονται, δεν έχουν τη δυνατότητα προσαρμογής στο άγριο τοπίο του δάσους και κυρίως δεν γνωρίζουν πώς να αμύνονται. Έτσι περίπου το 70% αυτών, τις πρώτες μέρες μετά την απελευθέρωση, αποτελεί εύκολη τροφή για τα υπόλοιπα άγρια ζώα του δάσους, ενώ το 30% σίγουρο θήραμα για τους κυνηγούς.  Έτσι όχι μόνο δεν προσφέρουν στον εμπλουτισμό της βιοκοινότητας, αλλά αντίθετα μερικές φορές, όταν τα εκτρεφόμενα είδη προέρχονται από άλλες περιοχές, μπορούν να διαταράξουν την οικολογική ισορροπία του δάσους. Πολλά τέτοια προβλήματα παρουσιάζονται και με τον εμπλουτισμό σε ψάρια διάφορων ποταμών και λιμνών.

Στη χώρα μας δυστυχώς έχουμε πολλές τέτοιες παρεξηγήσεις. Επίσης πολλοί αυτοπροσδιορίζονται με διάφορους τίτλους, που δεν τους ταιριάζουν. Έτσι είναι πολύ συνηθισμένο κάποιοι να αυτοαποκαλούνται «οικολόγοι», διότι έτσι θεωρούν ότι ανήκουν σε έναν μοντέρνο προοδευτικό πολιτικό χώρο. Άλλοι ονομάζονται «φιλόζωοι» ή «ζωόφιλοι», διότι κατέχουν μέσα σε κλουβιά διάφορα εξωτικά πουλιά ή ερπετά ή ακόμη, για να κάνουν το κέφι τους, φυλακίζουν στα διαμερίσματα διάφορα σκυλάκια, τα οποία όταν τα βαρεθούν τα πετάνε στο δρόμο κ.λ.π.

Ας είμαστε λοιπόν λίγο προσεχτικοί με αυτά που ακούμε και να μην πιστεύουμε τόσο εύκολα, διότι κινδυνεύουμε…   

Η Μετεωρολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου

Tο προηγούμενο Σάββατο είχαμε τη μεγάλη χαρά να ακούσουμε τον συμπολίτη μας, καθηγητή Μετεωρολογίας κ. Θεόδωρο Καρακώστα, ο οποίος αποδέχτηκε ευχαρίστως την πρόσκλησή μας για να μιλήσει στο κοινό της Νάουσας, να μας διαφωτίσει σε πολλά θέματα που έχουν σχέση με την επιστήμη του και να ξεκαθαρίσει κάποιες φήμες και ανόητες προκαταλήψεις. Η εκδήλωση είχε

απόλυτη επιτυχία και την παρακολούθησε πλήθος κόσμου, που κατέκλυσε την αίθουσα «Βέτλανς».

Η Μετεωρολογία λοιπόν είναι μια πανάρχαια επιστήμη. Θεμελιωτής της είναι ο μεγάλος Μακεδόνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, ο οποίος στα συγγράμματά του «περί μετεώρων» περιγράφει όλα τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Σχετικά κείμενα συναντούμε και σε παλαιότερους συγγραφείς, ακόμη και στον Όμηρο και όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλούς ακόμη λαούς, διότι ο καιρός πάντα έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή, στη θρησκεία, στη μυθολογία ακόμη και στην ιστορία.

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι απέδιδαν στους θεούς τους πολλά από τα γνωστά μετεωρολογικά φαινόμενα και μάλιστα τους έδιναν και ανάλογους τίτλους, όπως π . χ. ο Δίας ονομάζονταν «νεφεληγερέτης», «υέτιος», αστραπιαίος» κ.λ.π. Στην ελληνική μυθολογία και ιστορία οι άνεμοι έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως π.χ. πριν την εκστρατεία προς την Τροία, ο Αγαμέμνων αναγκάστηκε να θυσιάσει την Ιφιγένεια για να πνεύσει «ούριος άνεμος». Επίσης σε πολλές θρησκείες συναντούμε κατακλυσμούς, όπως του Νώε.

Ακόμη πολλά επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας απαιτούσαν γνώσεις μετεωρολογίας, όπως π.χ. ο σχεδιασμός των αεροπλάνων κ.λ.π.

Σήμερα λοιπόν η μετεωρολογία είναι μια εφαρμοσμένη επιστήμη στην υπηρεσία του ανθρώπου. Δεν αρκείται μόνο στην πρόβλεψη του καιρού, ο οποίος ρυθμίζει τις δραστηριότητές μας, την οικονομία και γενικά τη ζωή μας. Η μετεωρολογία με τις γνώσεις βοηθάει στην αντιμετώπιση επικίνδυνων καιρικών φαινομένων. Έτσι σήμερα μπορεί να προβλεφθεί και να αντιμετωπιστεί μια καταστροφική χαλαζόπτωση, η οποία θα φέρει ζημιές στην αγροτική παραγωγή. Ο καθηγητής μας μίλησε για το πρόγραμμα αντιχαλαζικής προστασίας, το οποίο τόσο πολύ βοήθησε την περιοχή μας. Ασφαλώς υπήρξαν και περιπτώσεις στις οποίες δεν ήταν δυνατή η αντιμετώπιση, διότι, όπως γράψαμε πολλές φορές, η δύναμη της φύσης είναι πολύ μεγαλύτερη από την ανθρώπινη δύναμη. Οι πιλότοι των μικρών αεροπλάνων με κίνδυνο τη ζωή τους βομβαρδίζουν τα χαλαζοφόρα νέφη, θρυμματίζουν τους χαλαζοκόκκους και συνήθως τους κάνουν ευεργετική βροχή. Ασφαλώς δεν είναι δυνατόν τα αεροπλάνα αυτά να εξαφανίσουν τα σύννεφά και σίγουρα είναι αφέλεια στερούμενη κάθε επιστημονικής τεκμηρίωσης αυτό που λέχτηκε από κάποιους άσχετους, πριν μερικά χρόνια, ότι τα αεροπλάνα διώχνουν τη βροχή. Όπως είναι αφέλεια και το ότι τα αεροπλάνα μας «ψεκάζουν» με τα καυσαέριά τους.

Ο καθηγητής μας μίλησε και για τη ρύπανση που δεχόμαστε από τα καυσαέρια των εργοστασίων της Πτολεμαΐδας, αλλά και για τις ανεμογεννήτριες, οι οποίες όταν τοποθετηθούν σωστά και λειτουργούν σωστότερα, σίγουρα έχουν όφελος για το περιβάλλον, βοηθώντας στην παραγωγή καθαρής ενέργειας.

Η ομιλία του κ. Θ. Καρακώστα έλυσε λοιπόν πολλές απορίες, ξεκαθάρισε πολλές αμφιβολίες και ασφαλώς μας έδωσε γνώσεις. Ευτυχώς η Νάουσα διαθέτει πολλούς ανθρώπους που θέλουν να προσφέρουν αφιλοκερδώς στην επιστήμη και στον πολιτισμό καθώς και πολλούς που θέλουν να ακούν και να μαθαίνουν…