Βότανα του Βερμίου: 35. Δάφνη

Ζούμε μέρες μνήμης εθνικών επετείων και ασφαλώς ταιριάζει να γράψουμε για ένα από τα πιο γνωστά και τιμημένα βότανα του Βερμίου και ολόκληρης της Ελλάδας, τη Δάφνη.

Η Δάφνη ή βάγια, ή δαφνολιά, ή φυλλάδα ή δάφνη του Απόλλωνα  είναι ένας θάμνος, μικρό δένδρο που μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 10 μ. Το επιστημονικό της όνομα είναι  Λάουρος ο ευγενής (Laurus nobilis)  και ανήκει στην οικογένεια Λαουρίδες (Lauraceae). Έχει ίσιο κορμό, πολλά όρθια

κλαδιά  και φύλλα γυαλιστερά, σκληρά και λογχοειδή, με μικρό μίσχο. Ανθίζει την άνοιξη. Τα άνθη της είναι κιτρινωπά και αποτελούνται από τέσσερα πέταλα με οκτώ στήμονες. Οι καρποί της είναι μαύροι σε σχήμα ελιάς (δρύπες).

Η Δάφνη είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Ήταν αφιερωμένη στο Θεό Απόλλωνα και με αυτή στεφάνωναν τους νικητές των αθλητικών και μουσικών αγώνων. Είναι φυτό των Μεσογειακών χωρών και προτιμάει υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία. Γιαυτό θα τη συναντήσουμε κοντά σε πηγές, ποτάμια και ρεματιές.

Περιέχει πολλές φαρμακευτικές ουσίες, όπως πτητικά έλαια (Δαφνέλαιο), τανικό οξύ, πικρές ουσίες κ.λ.π. και χρησιμοποιείται σαν ορεκτικό, διεγερτικό, εφιδρωτικό, αντισηπτικό, απολυμαντικό και αντικαταρροϊκό. Σε εξωτερική χρήση βοηθάει στους ρευματισμούς, επίσης χρησιμοποιείται κατά των παρασιτικών εντόμων (ψείρες κ.λ.π.), για τη ρινορραγία και για ατμόλουτρα.

Τα φύλλα Δάφνης χρησιμοποιούνται στη μαγειρική για να δίνουν άρωμα στα φαγητά (φακές, στιφάδο). Αρκεί να μην το παρακάνουμε, διότι σε μεγάλη ποσότητα μπορεί να πικρίζει. Όπως γράφει ο κυρ Νίκος ο Σπάρτσης οι παλιές Ναουσαίες χρησιμοποιούσαν τη δάφνη  για να αρωματίζουν το εφτάζυμο ψωμί, στο γριβάδι πλακί, στο πιλάφι, στα κρέατα σχάρας, στις πηχτές χοιρινού και μοσχαρίσιου, στις πουτίγκες και τις γαλατόπιτες ακόμη και για να αρωματίζει τα ξερά σύκα και σταφίδες.

Η Δάφνη χρησιμοποιείται επίσης στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και σαν διακοσμητικό φυτό σε κήπους και πάρκα. Αποτελεί ακόμη μια επικερδή καλλιέργεια. Η χώρα μας εξάγει φύλλα δάφνης σε πολλές χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

Στα βουνά φυτρώνει η άγρια δάφνη, Δάφνη μεζέρειος (Daphne mezereum), η οποία είναι δηλητηριώδης και ο φλοιός, η ρίζα και οι καρποί της χρησιμοποιούνται ως καθαρκτικό.