Βότανα του Βερμίου: 36. Τσαπουρνιά

Του Αι Δημήτρη σήμερα, είμαστε στην καρδιά του φθινοπώρου και είναι καιρός να γράψουμε για τα φθινοπωρινά βότανα, δένδρα  και καρπούς του βουνού μας. Η τσαπουρνιά είναι ένα φθινοπωρινό φυτό, που πολλές φορές το ξεπερνάμε χωρίς να του δώσουμε σημασία και πολλοί αγρότες προσπαθούν να το ξεπαστρέψουν από τα κτήματά τους, γιατί με τα αγκάθια του τους δημιουργεί προβλήματα. Παρ’ όλα αυτά έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη

μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική.

Η τσαπουρνιά λοιπόν ή αγριοδαμασκηνιά είναι ένας αγκαθωτός θάμνος που φέρει το επιστημονικό όνομα Προύμνη η ακανθώδης (Prunus spinosa) και ανήκει στην οικογένεια Ροδίδες (Rosaceae). Θεωρείται πρόγονος της δαμασκηνιάς. Φυτρώνει στην Ευρώπη και γενικά στις Μεσογειακές χώρες. Θα τη συναντήσουμε στους φράκτες των κτημάτων, στα μονοπάτια και σε πετρώδη εδάφη. Είναι φυτό ξηρόφιλο. Μπορεί να ξεπεράσει σε ύψος τα 3 μέτρα. Είναι φυλλοβόλος θάμνος, με πολλά μπερδεμένα αγκαθωτά κλαδιά. Τα φύλλα του έχουν σχήμα αυγοειδές, μυτερά στην άκρη και οδοντωτά. Ανθίζει την άνοιξη. Τα άνθη του είναι μικρά ασπροκίτρινα με 5 πέταλα και βγαίνουν πολλά μαζί. Οι καρποί του είναι μικροί, σφαιρικοί (δρύπες) με σκούρο μπλε χρώμα. Ωριμάζουν αυτή την εποχή και έχουν ξινή και στυφή γεύση. 

Οι καρποί της τσαπουρνιάς, τα τσάπουρνα, χρησιμοποιούνται όπως τα κράνα στη ζαχαροπλαστική  για την παρασκευή λικέρ και μαρμελάδας. Επίσης το φυτό χάρη στις πολύτιμες ουσίες που περιέχει, όπως βιταμίνη C, ανθοκυανίνη κ.λ.π. χρησιμοποιείται και σαν φαρμακευτικό βότανο, σαν ισχυρό αντιοξειδωτικό, για τη θεραπεία πολλών ασθενειών του αναπνευστικού, του κυκλοφορικού, του ουροποιητικού και του πεπτικού συστήματος. Ρόφημα από φύλλα και άνθη τσαπουρνιάς ή σιρόπι από καρπούς λειτουργεί σαν τονωτικό και μας ανακουφίζει από το κρυολόγημα και τη γρίπη, ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, βοηθάει στην επούλωση του πεπτικού έλκους, στην ουλίτιδα, την αντιμετώπιση της διάρροιας, της δυσεντερίας, στις πέτρες των νεφρών κ.λ.π. και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωτερικά για δερματολογικά προβλήματα. Ασφαλώς όλα αυτά πάντα με τη συμβουλή γιατρού.

Βλέπουμε λοιπόν ότι και αυτά τα παραμελημένα άγρια φυτά μπορούν να μας προσφέρουν μια υπέροχη μαρμελάδα, ένα εύγευστο λικέρ ή σιρόπι και αν φάμε ωμούς τους καρπούς, μπορεί λίγο να μας ξινίσουν, όμως σίγουρα θα μας κάνουν καλό με τις βιταμίνες τους και τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν. 

Δημοσιεύτηκε στα ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ το Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013