Βότανα του Βερμίου: 106. Λάμιο

Α

κόμη ένα όμορφο αγριολούλουδο, ένα πολύτιμο ζιζάνιο, που αυτή την εποχή κυριολεκτικά πλημμυρίζει τα ακαλλιέργητα χωράφια, τις πλαγιές του βουνού μας, τα πάρκα και τους κήπους, είναι το Λάμιο. Παρουσιάζεται με αρκετά είδη, τα οποία μάλιστα έχουν και  πολλές

θεραπευτικές ιδιότητες.

Το επιστημονικό όνομα επίσης είναι Λάμιο (Lamium) και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Labiatae) μαζί με την μπαλλότα, τη λεβάντα, το δενδρολίβανο, τον δίκταμο κ.λ.π. Αυτή την εποχή θα συναντήσουμε ανθισμένο το είδος Λάμιο το περίβλαστο (Lamium amplexicaule)  και το Λάμιο το πορφυρό (Lamium purpureum) ενώ αργότερα ανθίζει το Λάμιο το λευκό (νεροτσουκνίδα) (Lamium album) και το Λάμιο το γαργανικό (Lamium garganicum). Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά είδη που τα συναντούμε σπανιότερα. Το όνομά τους το πήραν είτε από το σχήμα των ανθέων, που μοιάζουν με λαιμό, είτε από την  Λάμια της μυθολογίας, είτε από το λατινικό lamium (έλασμα).

Τα δυο λοιπόν είδη που συναντούμε σήμερα είναι ετήσιες πόες σε ύψος περίπου τα 15 - 25 εκατοστά, με όρθιο βλαστό τετράγωνης διατομής. Τα φύλλα τους είναι μικρά μήκους περίπου 2 – 3 εκατοστά, έχουν σχήμα καρδιάς ή νεφρού με έντονη νεύρωση και οδοντωτή περιφέρεια, συνήθως είναι χνουδωτά, τα ανώτερα βγαίνουν περιμετρικά του βλαστού σε σχήμα πυραμίδας, ενώ τα κατώτερα είναι πιο αραιά και διαθέτουν μίσχο, επίσης εκπέμπουν ιδιαίτερη οσμή. Στο είδος Λάμιο το περίβλαστο τα φύλλα έχουν σκουροπράσινο χρώμα, ενώ στο Λάμιο το πορφυρό τα ανώτερα είναι πιο κοκκινωπά.  Τα άνθη του έχουν το χαρακτηριστικό σχήμα όλων των χειλανθών. μοιάζουν με μικρούς σωλήνες, οι οποίοι στην άκρη τους έχουν δύο χείλη (χειλανθή) με πέντε ανισομεγέθη πέταλα. Το χρώμα τους είναι στις αποχρώσεις του ρόδινου (ροζ, λευκορόδινο, κόκκινο, μοβ). Εμφανίζονται στις μασχάλες κυρίως των ανώτερων φύλλων. Ανθίζουν ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου. Ευδοκιμούν σε εδάφη με σχετική υγρασία.

Χαρακτηριστικό όλων των χειλανθών είναι η περιεκτικότητά τους σε πολλά αιθέρια έλαια. Τα Λάμια επίσης περιέχουν τανίνες και πολλά φλαβονοειδή, πράγμα που τα δίνει και φαρμακευτικές ιδιότητες. Τα άνθη και τα φύλλα χρησιμοποιούνται σαν αναλγητικά, στυπτικά, τονωτικά, επουλωτικά (αιμοστατικά), διουρητικά, για προβλήματα του ουροποιητικού, του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού  (αιμορραγίες, κιρσοί κ.λ.π.) συστημάτων, ακόμη και κατά της μελαγχολίας.  Πάντα με συνταγή ειδικού. Σε ορισμένες περιοχές διάφορα είδη Λάμιου χρησιμοποιούνται βραστά  για την παρασκευή φαγητών και σαλάτας.

Τέλος τα διάφορα είδη Λάμιου και κυρίως το πορφυρό αποτελούν πολύ καλά μελισσοκομικά φυτά, διότι προσελκύουν τις μέλισσες και διαθέτουν άφθονη γύρη και μάλιστα στο τέλος του χειμώνα, σε μια εποχή που ακόμη δεν έχουν ανθίσει τα περισσότερα φυτά.