Οι ασθένειες απειλούν τα δάση μας

Συνήθως κάθε χρόνο τέτοια εποχή και εν όψει του καλοκαιριού γίνονται διάφορες συσκέψεις σε Δήμους και Περιφέρειες με σκοπό τη λήψη μέτρων για την προστασία των δασών από τις πυρκαγιές. Επίσης η πολιτεία κάθε χρόνο ξοδεύει αρκετά εκατομμύρια ευρώ για να προστατέψει τα ελάχιστα εναπομείναντα δάση μας από τη μάστιγα των πυρκαγιών. Όλα αυτά γίνονται πολύ σωστά και ίσως θα έπρεπε να υπάρχει μια καλύτερη οργάνωση, να δίνονται περισσότερα χρήματα και να προσλαμβάνονται περισσότεροι δασοπυροσβέστες, ώστε να έχουμε πιο θετικά αποτελέσματα. Όμως δυστυχώς τα δασικά μας οικοσυστήματα δεν κινδυνεύουν μόνο από τις πυρκαγιές, κινδυνεύουν και από τις διάφορες ασθένειες, οι οποίες εξαπλώνονται ταχύτατα και τείνουν να εξαφανίσουν σε πολλές περιοχές ολόκληρα δάση. Τα δασικά δένδρα, τα οποία έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τα πεύκα και τα πλατάνια.

Οι κυριότερες ασθένειες των πεύκων είναι η βαμβακίαση και η κάμπια. Η βαμβακίαση οφείλεται στο έντομο μαρσαλίνα (Marchalina hellenica), το οποίο τα τελευταία χρόνια εξαπλώνεται αλματωδώς σε χώρες της Μεσογείου. Το έντομο αυτό δημιουργεί με τις εκκρίσεις του στον κορμό των πεύκων κάτι που μοιάζει με βαμβάκι και γιαυτό η ασθένεια ονομάζεται βαμβακίαση. Από τις εκκρίσεις αυτές τρέφονται οι μέλισσες και παράγουν σε μεγάλες ποσότητες το περίφημο πευκόμελο, το οποίο αποτελεί το 65% της παραγωγής μελιού στη χώρα μας. Μάλιστα πολλοί μελισσοκόμοι για να αυξήσουν την παραγωγή τους κάνουν ακόμη και ενέσεις στα πεύκα. Γιαυτό πολλοί υποστηρίζουν ότι οι μελισσοκόμοι ευθύνονται για την επέκταση της βαμβακίασης και προτείνουν την απομάκρυνση όλων των κυψελών από τα δάση. Η βαμβακίαση εμφανίζει μετά το 2000 τεράστια εξάπλωση με συνέπεια πολλά πεύκα να γίνονται πιο αδύνατα, να μην μπορούν να φωτοσυνθέσουν σωστά, να προσβάλλονται πιο εύκολα από μύκητες και έτσι να ξεραίνονται. Ακόμη και το περιαστικό δάσος της Θεσσαλονίκης, το Σέιχ Σου, εκπέμπει δραματικά το δικό του S.O.S. Μια ακόμη ασθένεια που προσβάλει τα πεύκα είναι η κάμπια μια πεταλούδας με το όνομα Thaumetopaea pityocampa. Σίγουρα όλοι μας έχουμε δει στα πεύκα να κρέμονται σακούλες με κάμπιες, οι οποίες ζουν σε βάρος του δένδρου, απορροφούν τα υγρά, τρώνε τα φύλλα και τελικά τα οδηγούν σε νέκρωση. Οι κάμπιες αυτές ευθύνονται επίσης και για πολλές αλλεργικές αντιδράσεις στον άνθρωπο, εκζέματα, αναπνευστικά και οφθαλμολογικά προβλήματα κ.λ.π. Για την καταπολέμησή τους υπάρχουν διάφορα χημικά σκευάσματα, με τα οποία ραντίζονται τα πεύκα. Όμως επειδή είναι τόσο μεγάλη η εξάπλωση του εντόμου, οι χημικοί ψεκασμοί θα ήταν λίγο δύσκολο να γίνουν σε τέτοια έκταση και θα δημιουργούσαν σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης ης ατμόσφαιρας. Σε μικρά δάση χρησιμοποιούνται ορισμένα οικολογικά βακτήρια ή ακόμη και παγίδες, οι οποίες τοποθετούνται στον κορμό των πεύκων. Ίσως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος να είναι το κόψιμο των κλαδιών, τα οποία έχουν κάμπιες και στη συνέχεις το κάψιμό τους. Όμως και αυτός ο τρόπος απαιτεί πολύ προσωπικό και μεγάλη δαπάνη. Τελευταία παρατηρείται ακόμη μια ασθένεια, την οποία συναντούμε τα πλατάνια. Πρόκειται για το λεγόμενο μεταχρωματικό έλκος, το οποίο προσβάλει τα πλατάνια κυρίως την εποχή της κοπής των δένδρων και οδηγεί στην ξήρανσή τους. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η ασθένεια μεταδίδεται από τον άνθρωπο με τα εργαλεία κοπής ή ακόμη και με τα σκαπτικά μηχανήματα, τα οποία κάνουν αμμοληψίες ή άλλες εργασίες στα ποτάμια και γενικά στις περιοχές όπου υπάρχουν πλατάνια. Στην πόλη μας και ιδιαίτερα στο δάσος του Αγίου Νικολάου και στις όχθες των ποταμών μας έχουμε αρκετά πανέμορφα αιωνόβια πλατάνια. Πολλά από αυτά παρατηρούμε ότι πράγματι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα και ορισμένα ξηραίνονται. Μάλιστα μια ομάδα συμπολιτών μας πιστεύει ότι η ξήρανση οφείλεται στον κισσό, ο οποίος πολλές φορές καλύπτει ολόκληρο το δένδρο και έτσι οι φίλοι αυτοί κάνουν τακτικές εξορμήσεις κόβοντας τις ρίζες του αναρριχόμενου φυτού. Πάντως καλό θα ήταν πριν επιχειρήσουμε οποιαδήποτε παρέμβαση, να πάρουμε τη γνώμη και τις οδηγίες των ειδικών. Τελικά θα πρέπει η πολιτεία παράλληλα με την πυροπροστασία των δασών να αναλάβει και την προστασία τους από τις σοβαρές ασθένειες, οι οποίες προσβάλουν τα δένδρα μας. Πράγματι είναι αποκρουστικό το τοπίο ενός καμένου δάσους, όμως συγχρόνως είναι εξίσου θλιβερό να βλέπουμε ολόκληρα δάση με νεαρά δένδρα να αργοπεθαίνουν από τις κάμπιες ή άλλες ασθένειες.