Βότανα του Βερμίου: 20. Πεντάνευρο

Tο πεντάνευρο είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα βότανα, που συναντούμε όχι μόνο στο βουνό μας, αλλά κυριολεκτικά σε κάθε μας βήμα. Φυτρώνει από τις κορυφές των βουνών μέχρι τις παραλίες, σε λιβάδια, σε χωράφια, ακόμη και στα πεζοδρόμια. Όμως αυτό το συνηθισμένο φυτό έχει πολλές

θεραπευτικές ιδιότητες.

Το πεντάνευρο είναι γνωστό και σαν πλαντάγινο, σαν ψυλλόχορτο, νεροκόνιζα και σαν αρνόγλωσσο, όμως το επιστημονικό του όνομα είναι Πλάνταγο το μείζον (Plantago major) και ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Πλανταγινίδων (Plantaginaceae). Επίσης συναντούμε συχνά και το λογχοειδές πεντάνευρο (P. lanceolata) με πολύ λεπτά και λογχοειδή φύλλα. Φυτρώνει κατευθείαν από τη γη, δεν έχει βλαστό, αλλά πλατιά, μεγάλα, αυγοειδή, γυαλιστερά, σκουροπράσινα φύλλα, που φέρουν πέντε νεύρα, απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Τα μικρά πράσινα άνθη του, πολλά μαζί, φτιάχνουν στάχυ ύψους περίπου 15 – 20 εκατοστά. Ανθίζει την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Το πεντάνευρο είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις  πολλές θεραπευτικές ιδιότητές του, χάρη στις πολύτιμες χημικές ουσίες που περιέχει, όπως τανίνες, βιταμίνη Β1, κιτρικό και σαλικυλικό οξύ, φλαβονοειδή, γλυκοζίδια, σαπωνίνες κ.λ.π. Χρησιμοποιούνται οι ρίζες, τα φύλλα και οι σπόροι του σαν διουρητικό, καθαρκτικό, στυπτικό, αντιφλογιστικό, μαλακτικό και αιμοστατικό. Το γνωρίζουν πολύ καλά οι ξυλοκόποι, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα φύλλα του για να σταματούν την αιμορραγία σε τυχόν τραυματισμούς τους. Αφέψημα ή εκχύλισμα παρασκευασμένο από τα ξηρά φύλλα του χρησιμεύει για τα κρυολογήματα και γενικά για  ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, επίσης για τη διάρροια, τη δυσεντερία και άλλες ενοχλήσεις του πεπτικού συστήματος και των νεφρών. Ακόμη τα φύλλα του έχουν ιδιότητες που βοηθούν στη μείωση της κακής χοληστερίνης και των λιπιδίων του αίματος, θεραπεύουν τις αιμορροΐδες και  τη φλεβίτιδα.  Το αφέψημα των σπόρων βοηθάει στην θεραπεία οφθαλμικών και στοματικών παθήσεων, είναι μαλακτικό, καθαρκτικό και αντιφλογιστικό. Με τα φρέσκα φύλλα παρασκευάζεται κατάπλασμα για την απολύμανση και την επούλωση των πληγών, τους κάλους, καθώς και  για την ανακούφιση από τα τσιμπήματα των εντόμων, των φιδιών και το δάγκωμα των σκύλων. Οι ρίζες του είναι στυπτικές και βοηθούν στη μείωση του σακχάρου.

Τα φύλλα του πεντάνευρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σαν σαλάτα, όπως τα ραδίκια. Όμως καλό θα είναι να πετάμε το πρώτο νερό, γιατί είναι λίγο πικρά. Τα φύλλα και κυρίως οι σπόροι του περιέχουν πολλές φυτικές ίνες, που βοηθούν στη δυσκοιλιότητα και άλλες παθήσεις του εντέρου. Ακόμη πολλοί τα χρησιμοποιούν και σαν καλλυντικό, για την εξαφάνιση των ρυτίδων.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν χρησιμοποιήσουμε τα βότανα καλό θα είναι να ρωτήσουμε το γιατρό μας, διότι πολλές φορές ορισμένες ιδιότητες των φυτών μπορεί αντί να μας θεραπεύσουν να μας βλάψουν, κυρίως όταν πάσχουμε από αλλεργίες ή άλλες ασθένειες.