Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Βότανα του Βερμίου: 44. Κρόκος

Την εποχή αυτή, περπατώντας στις πλαγιές του Βερμίου καθώς και στο πάρκο της Νάουσας, θα παρατηρήσουμε δειλά – δειλά να ξεπροβάλουν μέσα από έδαφος, ακόμη και μέσα από το φρέσκο χιόνι, όμορφα κίτρινα λουλουδάκια. Πρόκειται για ένα από τα πιο συνηθισμένα είδη κρόκου που
συναντούμε στη χώρα μας, τον Κρόκο τον χρυσανθή.
Ο Κρόκος ο χρυσανθής (Crocus chrysanthus) λοιπόν είναι ένα από τα περίπου 80 είδη κρόκων που συναντούμε στην Ελλάδα και γενικά στις χώρες της Μεσογείου. Ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Ιριδίδων (Iridaceae) μαζί με τις ίριδες, τις φρέζες κ.λ.π. Ο κίτρινος άγριος κρόκος φυτρώνει στα βουνά μας στα μέσα με τέλη  Ιανουαρίου. Αποτελείται από μικρό βολβό, από τον οποίο ξεκινούν λεπτά, μακρουλά σας κλωστές, σκουροπράσινα φυλλαράκια, τα οποία κατά μήκος τους φέρουν ένα άσπρο νεύρο. Ανάμεσα από τα φύλλα ξεπροβάλλουν 2 – 3 κίτρινα άνθη σε σχήμα χωνιού, τα οποία αποτελούνται από 6 ωοειδή πέταλα και φέρουν 3 στήμονες και μακρύ στύλο με 3 στίγματα. Τα φύλλα μαζί με τα άνθη βγαίνουν από μια λευκή λεπτή θήκη.
Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έγινε περισσότερο γνωστός ο Κρόκος ο εδώδιμος (Crocus sativus), κοινώς σαφράν ή ζαφορά, ο οποίος καλλιεργείται κυρίως στην Κοζάνη και τα στίγματα του άνθους του χρησιμοποιούνται σαν εξαιρετικό καρύκευμα φαγητών. Ο κρόκος αυτός έχει άνθη με χρώμα ιώδες.
Ο κρόκος είναι γνωστός από την αρχαιότητα. Τον συναντούμε σε τοιχογραφίες των Μινωικών ανακτόρων της Κνωσού, στην Κρήτη. Αναφέρεται επίσης στα Ομηρικά έπη. Μάλιστα σύμφωνα με κάποιους μύθους οι πρόγονοί μας τον θεωρούσαν θεό, χάρη στις πολλές και θαυματουργές ιδιότητές του.
Ο κρόκος χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική λόγω των πολλών σπουδαίων χημικών συστατικών του, όπως την κροκίνη, τα αιθέρια έλαια, καροτινοειδή τις ετεροσίδες κ.λ.π. Θεωρείται φάρμακο τονωτικό και αντιοξειδωτικό. Κάνει καλό στους πονοκεφάλους, μειώνει τη χοληστερίνη, βοηθάει στην πέψη (χωνευτικό) καθώς και στην κυκλοφορία του αίματος (αντιθρομβωτικό). Ακόμη καταπραΰνει τους πόνους οδοντοφυΐας και περιόδου και πολλοί τον χρησιμοποιούν σαν αντιπυρετικό.
Εκτός από μπαχαρικό, τα στίγματα του κρόκου χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων για τη βαφή τυριών, ποτών κ.λ.π.. 
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτό, που γράψαμε πέρσι. Να μην μπερδεύουμε τον κρόκο με το βιολετί κολχικό, που κι αυτό φυτρώνει αυτή την εποχή στο βουνό μας και είναι ισχυρό δηλητήριο. Το ξεχωρίζουμε από τους 6 στήμονες του αρσενικού άνθους. Γενικά πάντοτε ακολουθούμε τον κανόνα που λέει ότι πριν καταναλώσουμε κάποιο βότανο ή μανιτάρι πρέπει να είμαστε σίγουροι, αλλιώς ρωτάμε κάποιον ειδικό…


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βότανα του Βερμίου: 108. Όνοσμα

Μ πορεί στη σχετική με τα βότανα της Ελλάδας βιβλιογραφία να αναφέρεται σαν φυτό της Στερεάς και Νότιας Ελλάδας, όμως, ό...