Βότανα του Βερμίου: 107. Αριστολοχία

Τ

ο όνομά της δείχνει ότι έχει αρχαίες ρίζες. Πράγματι η Αριστολοχία είναι ένα βότανο γνωστό από την αρχαιότητα, το συναντούμε σε πολλούς μύθους και το χρησιμοποίησαν όλοι οι μεγάλοι βοτανολόγοι και γιατροί, όπως ο Διοσκουρίδης, ο Θεόφραστος, ο Ιπποκράτης, ο Πλίνιος κ.λ.π.  Είναι ένα ξεχωριστό φυτό, όχι μόνο λόγω του παράξενου άνθους του αλλά και των πολλών φαρμακευτικών ιδιοτήτων του, οι οποίες μάλιστα τελευταία αμφισβητούνται, διότι η χρήση του αποδείχτηκε άκρως επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Καλό είναι λοιπόν να το

αποφεύγουμε, διότι πρώτα απ’ όλα είναι ισχυρό δηλητήριο. Πήρε το όνομά του από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις «άριστον» και «λοχεία», διότι σύμφωνα με τους προγόνους μας, διάφορα παρασκευάσματά του βοηθούσαν τον τοκετό.

Το επιστημονικό της όνομα είναι Αριστολοχία η στρογγύλη (Aristolochia rotunda) και ανήκει στην ξεχωριστή οικογένεια των Αριστολοχίδων (Aristolochiaceae). Είναι γνωστή και με το όνομα αμπελοκλάδι. Στην Ελλάδα συναντούμε γύρω στα 10 είδη, ενώ στον κόσμο περίπου 500. Πιο γνωστά είναι η Αριστολοχία η κρητική (Aristolochia cretica), τα άνθη της οποίας μοιάζουν με μικρά σαξόφωνα, η Αριστολοχία η αειθαλής (Aristolochia sempervirens), η οποία καλλιεργείται και σαν καλλωπιστικό κ.λ.π. Στο βουνό μας θα τη συναντήσουμε στα σκιερά λιβάδια στον δρόμο προς το χιονοδρομικό κέντρο και σε άλλες περιοχές.

Είναι ένα ποώδες φυτό, περιελισσόμενο, με ύψος που μπορεί να ξεπεράσει το μισό μέτρο. Έχει μακριά ρίζα,  μεγάλα ανοιχτοπράσινα τρυφερά  καρδιόσχημα φύλλα (μήκους γύρω στα 8 εκατοστά), τα οποία αγκαλιάζουν τον βλαστό και έχουν ακτινωτή νεύρωση. Στις μασχάλες τους βγαίνουν την άνοιξη τα χαρακτηριστικά άνθη, τα οποία έχουν μήκος γύρω στα 4 - 5 εκατοστά, μοιάζουν με σωλήνα, ο οποίος στην άκρη του έχει μεγάλο άνοιγμα και ένα μακρύ γυρισμένο κάθετα χείλος.  Το χρώμα τους στο σωλήνα είναι ασπροκίτρινο, ενώ στο χείλος μοβ – καφέ με κίτρινες ραβδώσεις. Στις τριχούλες, που βρίσκονται μέσα στο βαθύ άνθος του, παγιδεύονται τα έντομα, τα οποία έτσι βοηθούν στη γονιμοποίηση. Στην προσέλκυση των εντόμων βοηθάει και η έντονη και άσχημη μυρουδιά που εκλύει.

Περιέχει χημικές ουσίες, όπως το αριστολοχικό οξύ, αιθέρια έλαια και άλλα αλκαλοειδή, τα οποία του δίνουν τοξικές ιδιότητες. Παλαιότερα σκευάσματά του χρησιμοποιούνταν εκτός από τα προβλήματα εγκυμοσύνης και σαν επουλωτικό, αιμοστατικό, απολυμαντικό, για τα τσιμπήματα φιδιών και εντόμων κ.λ.π.

Εμείς όμως απλά το θαυμάζουμε και δεν το αγγίζουμε…