Βότανα του Βερμίου: 102. Άγριο πράσο

Π

ολλά από τα φυτά που συναντούμε σε άγρια μορφή στα δάση, στα βουνά και στα λιβάδια μας ασφαλώς είναι πρόγονοι των ήμερων φυτών, τα οποία καλλιεργούμε σε χωράφια και θερμοκήπια και χρησιμοποιούμε στη διατροφή μας. Έτσι και το αγριόπρασο, που το βρίσκουμε συχνά σε ηλιόλουστα και υγρά μέρη, στα λιβάδια και στις παρυφές των χωραφιών μας, σίγουρα είναι συγγενικό του ήμερου πράσου καθώς και του κρεμμυδιού, εφόσον μάλιστα αναδύει και

τη χαρακτηριστική μυρουδιά.

Η επιστημονική ονομασία του αγριόπρασου είναι Άλλιο το αμπελόπρασο (Allium ampeloprasum)  και μαζί με τα κρεμμύδια, τα σκόρδα, τα λίλια, ασφοδελούς κ.λ.π. ανήκει τη μεγάλη οικογένεια των Λιλιείδων (Liliaceae). Χαρακτηριστικά  είναι τα άνθη του, τα οποία βγαίνουν το καλοκαίρι πολλά μαζί, σαν φούντα, σε ταξιανθία σκιάδιο, με διάμετρο περίπου 8 εκατοστών. Είναι πολλά μικροσκοπικά σε χρώμα μοβ, αποτελούνται από 6 τέπαλα μέσα από τα οποία, ακόμη πριν καλά καλά ανοίξουν, προβάλουν οι έξι στήμονες. Το άνθος βρίσκεται στην άκρη μακριού λείου κούφιου βλαστού ύψους περίπου ενός μέτρου και προβάλει μέσα από μια μεμβράνη. Τα φύλλα του είναι μακριά και λεπτά, οδοντωτά στο ξεκίνημά τους. Η ρίζα του είναι βολβός σε μέγεθος περίπου 5 εκατοστά.

Το αγριόπρασο περιέχει αρκετές χημικές ουσίες, οι οποίες του δίνουν ξεχωριστές φαρμακευτικές ιδιότητες. Περιέχει πολλές βιταμίνες, όπως Α, Β, C, μέταλλα (Κάλιο, Μαγνήσιο, Ψευδάργυρο κ.λ.π.) και άλλες ουσίες. Χρησιμοποιείται σαν διουρητικό, για δερματικές παθήσεις (εγκαύματα), παθήσεις του αναπνευστικού (βήχας κ.λ.π.) για αρθρίτιδες κ.λ.π. πάντοτε με ιατρική συμβουλή.

Ασφαλώς και το αγριόπρασο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με άλλα άγρια χόρτα για την παρασκευή σαλάτας ή χορτόπιτας ή ακόμη για φαγητά, όπως το ήμερο πράσο, δίνοντας μια πιο έντονη μυρουδιά και γεύση.

Βότανα του Βερμίου: 101. Αγριογαρύφαλλο

Η

 άνοιξη ήδη έκανε την εμφάνισή της. Το μαρτυρούν όχι μόνο οι ανθισμένες αμυγδαλιές, αλλά και τα πολλά ακόμη οπωροφόρα δέντρα του κάμπου μας, τα φυτά στα πάρκα και τους κήπους και προπάντων τα πανέμορφα αγριολούλουδα του μοναδικού μας Βερμίου. Έτσι πιστεύουμε ότι είναι καιρός να επιστρέψουμε στο μεγάλο αφιέρωμά μας στα βότανα του βουνού μας

με ένα ξεχωριστό λουλούδι του Βερμίου, το αγριογαρύφαλλο, που ξεχωρίζει για τη λεπτότητα, την ομορφιά του και τις πολλές φαρμακευτικές του ιδιότητες…

Το επιστημονικό όνομα του αγριογαρύφαλλου είναι Δίανθος (Dianthus) και συναντάται στη χώρα μας σε περισσότερα από 50 είδη, όπως  ο Δίανθος ο αιματώδης (D. Cruentus), o Δίανθος ο δελτοειδής (D. Deltoides), ο Δίανθος ο γιουνιπεροειδής (D. Juniperinus), ο Δίανθος ο γιγάντιος  (D. Giganteus) κ.λ.π. Ανήκει στην οικογένεια των Καριοφυλλίδων (Caryophyllaceae). Στο σημερινό μας σημείωμα θα αναφερθούμε στον Δίανθο τον αιματοειδή, ο οποίος εμφανίζεται περισσότερο στο βουνό μας, κυρίως σε μεγάλα υψόμετρα (π.χ. στα 3 – 5 πηγάδια).

    Το αγριογαρύφαλλό μας λοιπόν είναι ένας ξηρόφιλος πολυετής θάμνος, δηλαδή φυτρώνει σε πετρώδη εδάφη. Το ύψος του μπορεί να φθάσει τα 60 εκατοστά. Ο βλαστός του είναι λεπτός σε τομή τετραγωνική και με χρώμα γκρισοπράσινο. Τα άνθη του είναι μικρά, βγαίνουν πολλά μαζί (μέχρι 15) σε ταξιανθία κεφάλιο, έχουν χρώμα έντονα ρόδινο, αποτελούνται από 5 πέταλα, που ξεχωρίζουν από ακτινωτές άσπρες ή κόκκινες γραμμές και οδοντωτό περίγραμμα και βγαίνουν από κυλινδρικό  κάλυκα. Στο κέντρο του άνθους υπάρχουν δέκα στήμονες. Τα φύλλα του είναι μακριά σκληρά, σκουροπράσινα και  γραμμοειδή.

Το βότανό μας είναι γνωστό από την αρχαιότητα, το μαρτυρεί και η ίδια η ονομασία του. Το όνομα Δίανθος προέρχεται από τις λέξεις Δίας και άνθος, δηλαδή είναι το άνθος του Δία.  

Από την αρχαιότητα ήδη το αγριογαρύφαλλο χρησιμοποιείται σαν φαρμακευτικό βότανο χάρη στις πολύτιμες χημικές ουσίες που περιέχει. Περισσότερο χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα άνθη του για παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοιμώξεις κ.λ.π.), για δερματοπάθειες, πεπτικές διαταραχές κ.λ.π. Ασφαλώς πάντοτε με ιατρική συνταγή.

Από το αγριογαρύφαλλο προέρχεται το γνωστό μας ήμερο γαρύφαλλο, που το φυτεύουμε σε γλάστρες και παρτέρια. Περισσότερο μοιάζει με το κινέζικο γαρύφαλλο, το οποίο χρησιμοποιείται στην Κίνα εδώ και 4000 χρόνια σαν φαρμακευτικό βότανο.