Βότανα του Βερμίου: 9. Γάλανθος

Ανηφορίζοντας το Βέρμιο, στο δρόμο για τα 3 – 5 Πηγάδια, λίγο μετά τον Σταυρό θα δούμε στα δεξιά μας να ξεπροβάλουν αυτή την εποχή μέσα από το παχύ στρώμα φτέρης μαζί με σκίλλες, πρίμουλες και κρόκους, πανέμορφα κάτασπρα κρεμαστά λουλουδάκια.

Πρόκειται για τον Γάλανθο (Galanthus), ένα αγριολούλουδο της οικογένειας των Αμαρυλλίδων (Amarylidaceae), που ξεχωρίζει για τα πολύ παράξενα λευκά άνθη του. Έχει τρία μικρά εσωτερικά πέταλα, πιο κοντά από τα 3 εξωτερικά και πάντοτε κοιτούν προς τα κάτω. Τα εσωτερικά πέταλα ενωμένα έχουν το σχήμα καμπανούλας. Είναι πολυετές φυτό, φυτρώνει από βολβό και έχει ύψος περίπου 15 εκατοστά. Το συναντούμε σε περίπου 20 διαφορετικά είδη σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και στην Τουρκία. Στην Ελλάδα φυτρώνει στην Πελοπόννησο (στο βουνό Ταΰγετος), στον Όλυμπο, στο Πάικο, καθώς και στις σκουριές Χαλκιδικής.

Πήρε το όνομά του από τις ελληνικές λέξεις γάλα και ανθός, διότι το άνθος του είναι κάτασπρο σαν το γάλα. Θα τον συναντήσουμε σε μεγάλα και μεσαία υψόμετρα. Φυτρώνει στο τέλος του φθινοπώρου και ανθίζει το χειμώνα. Γιαυτό και θεωρείται προάγγελος της άνοιξης. Αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες και καλλιεργείται σαν καλλωπιστικό φυτό σε κήπους στη διάρκεια του χειμώνα.

Πολλοί ιστορικοί και βοτανολόγοι, μελετώντας τις περιγραφές του Ομήρου, πιστεύουν ότι ο γάλανθος είναι το βότανο «μώλυ», που έδωσε ο Ερμής στον Οδυσσέα για να τον απαλλάξει από τα μάγια της Κίρκης, η οποία τον μεταμόρφωσε μαζί με τους συντρόφους του σε γουρούνια.

Ο γάλανθος χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα σαν φαρμακευτικό φυτό για την βελτίωση της μνήμης και σήμερα στη νόσο Alzheimer.

Ψάχνοντας τη βιβλιογραφία παρατηρούμε ότι ο γάλανθος αναφέρεται σαν σπάνιο φυτό που μάλιστα περιλαμβάνεται στο κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων φυτών της Ελλάδας. Ορισμένοι τον θεωρούν ενδημικό φυτό του Ταϋγέτου. Όμως πουθενά δεν είδαμε να τον αναφέρουν σαν φυτό του Βερμίου. Φαίνεται ότι το βουνό μας ακόμη παραμένει ανεξερεύνητο, παρόλο που είναι γνωστό από την αρχαιότητα, όταν οι πρόγονοί μας πίστευαν ότι εδώ βρίσκονταν οι περίφημοι κήποι του Μίδα. Είχαν απόλυτο δίκιο, γιατί το Βέρμιο είναι ένας πραγματικός βοτανικός παράδεισος.