Βότανα του Βερμίου: 76. Γαύρος

Ο

 Γαύρος είναι ένα  από τα χαρακτηριστικά δέντρα του βουνού μας, που θα τον συναντήσουμε τόσο στις πλαγιές, όπως π.χ. στο δασάκι του Αγίου Νικολάου, όσο και σε μεγαλύτερα

υψόμετρα. 

Είναι γνωστός με το επιστημονικό όνομα Κάρπινος (Carpinus), ανήκει στην οικογένεια των Κορυλίδων (Corylaceae) ή στην οικογένεια Βετουλίδες (Betulaceae) και συναντάται στην Ευρώπη και στη ΝΔ Ασία σε περισσότερα από 20 είδη. Στο βουνό μας και γενικά στην Ελλάδα εμφανίζεται με δύο κυρίως είδη, τον Γαύρο τον μπετουλοειδή ή αγριοτσουκνίδα (Carpinus betulus), ο οποίος είναι δένδρο και τον Γαύρο τον Ανατολικό ή σκυλόγαυρο (Carpinus orientalis), που είναι θάμνος.

To δέντρο φθάνει σε ύψος τα 25 μέτρα. Είναι φυλλοβόλο και ευδοκιμεί σε γόνιμα εδάφη και σε υψόμετρο 200 – 1000 μέτρα μαζί με άλλα φυλλοβόλα δέντρα. Αντέχει στον παγετό και στους ισχυρούς ανέμους. Ο φλοιός του κορμού του είναι στην αρχή γκριζωπός και όσο μεγαλώνει σκουραίνει, σκληραίνει και σχηματίζει ρωγμές. Τα κλαδιά του είναι καφετί και γυαλιστερά, τα φύλλα του έχουν έντονο πράσινο χρώμα στο επάνω και πιο ανοιχτό στο κάτω μέρος, μυτερά, σε σχήμα αυγοειδές, με πριονωτή περιφέρεια και με έντονες νευρώσεις με μήκος μέχρι 10 εκατοστά. Είναι φυτό μόνοικο, δηλαδή βγάζει ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά άνθη. Τα  άνθη του είναι κρεμαστοί ίουλοι. Τα αρσενικά άνθη έχουν κιτρινοπράσινο χρώμα και βρίσκονται στις μασχάλες τριχωτών βράκτιων, που μοιάζουν με μικρά μακρουλά φυλλαράκια.. Τα θηλυκά έχουν πράσινο χρώμα. Ανθίζει τον άνοιξη (Απρίλιος – Μάιος). Ο καρπός του έχει το σχήμα μικρού καρυδιού, στην αρχή πράσινος και κατόπιν καστανός και βρίσκεται στη βάση τριπλού βράκτιου, όπου θα δούμε τους σπόρους του.     

Ο Γαύρος χρησιμοποιείται κυρίως για το ξύλο του. Είτε σαν καύσιμο, είτε για την κατασκευή γεωργικών εργαλείων, πασάλων, μπαστουνιών κ.λ.π., γιατί είναι πολύ σκληρό και ελαστικό. Επίσης τα φύλλα του αποτελούν πολύ καλή τροφή για τα ζώα.