Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2015

Μανιτάρια


Γ
ιορτή της απελευθέρωσης της πόλης μας μεθαύριο και πολλοί Ναουσαίοι συνηθίζουν να τη συνδυάζουν με μια εξόρμηση στην φύση μας, που φόρεσε την πανέμορφη φθινοπωρινή φορεσιά της. Μάλιστα αρκετοί ταξιδεύουν μέχρι τον υγρότοπο των Πρεσπών για να
απολαύσουν όχι μόνο το μοναδικό φυσικό τοπίο, αλλά και το γριβάδι και τα άλλα ψάρια της λίμνης και παράλληλα να προμηθευτούν τα φασόλια της χρονιάς. Όσοι μένουν στη Νάουσα εκδράμουν στα βουνά και στα λιβάδια μας για να μαζέψουν τις φθινοπωρινές λιχουδιές, τα κάστανα και τα μανιτάρια. Φέτος ο καιρός ευνόησε και η παραγωγή των μανιταριών ήταν ιδιαίτερα πλούσια.
Τα μανιτάρια δεν είναι φυτά, ούτε ασφαλώς ζώα, ανήκουν σε ένα ξεχωριστό βασίλειο, τους Μύκητες, μαζί με τις μαγιές και άλλους μικροσκοπικούς οργανισμούς, ορισμένοι από τους οποίους προκαλούν ασθένειες, όπως οι γνωστές μας μυκητιάσεις κ.λ.π. Υπάρχουν πολλά είδη μανιταριών, τα οποία ταξινομούνται σε διάφορα γένη και οικογένειες. Πολλά από αυτά είναι εδώδιμα και αποτελούν μια υγιεινή τροφή για τον άνθρωπο και τα ζώα, πλούσια σε πρωτεΐνες και ιχνοστοιχεία, όμως υπάρχουν και αρκετά, τα οποία είναι τοξικά και μπορούν να μας οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.
Τα επικίνδυνα μανιτάρια που φυτρώνουν στη χώρα μας ανήκουν κυρίως στο γένος Αμανίτης (Amanita). Τέτοια είναι η Amanita muscaria με όμορφο κόκκινο με άσπρες βούλες καπέλο, η Amanita pantherina με όμορφο καφέ καπέλο με άσπρες νιφάδες, η Amanita verna, ένα μικρό άσπρο μανιτάρι με μακρύ στύλο, η Amanita phalloides, με κίτρινο καπέλο και μυρουδιά τριαντάφυλλου.  Δηλητηριώδη μανιτάρια έχουμε και στο  γένος Boletus, όπως ο Βωλίτης o σατανάς, ένας βωλίτης με άσπρο καπέλο και κίτρινο στύλο, τον οποίο, όταν τον κόψουμε, εμφανίζει  στο εσωτερικό του μπλε χρώμα. Αυτά συνήθως περιέχουν τοξικές ουσίες όπως αματοξίνες, φαλλοτοξίνες, μουσκαρίνες κ.λ.π. Οι δηλητηρίαση από τα μανιτάρια εκδηλώνεται με δυνατούς πόνους στην κοιλιά, γαστρορραγία και εάν δεν οδηγηθεί ο άρρωστος γρήγορα στο νοσοκομείο, κινδυνεύει να χάσει και τη ζωή του. Κάθε χρόνο πολλοί συνάνθρωποί μας δηλητηριάζονται από μανιτάρια. Επίσης πολλά μανιτάρια περιέχουν παραισθησιογόνες ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται και σαν ναρκωτικά.
Τα εδώδιμα μανιτάρια ανήκουν συνήθως στο γένος Αγαρικό  (Agaricus), όπου ανήκουν τα άσπρα μανιτάρια που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ (Αgaricus bisporus), τα «προβατίσια» (Αgaricus campestris), που μαζεύουμε στο βουνό μας, το Agaricus arvensis κ.λ.π..  Εδώδιμα από το γένος Boletus  είναι ο Boletus reticulates (βασιλικό), το Boletus edulis, τα γνωστά μας βασιλομάνταρα, το Boletus pinophilus, με το βαρύ καφεκόκκινο καπέλο, το Boletus aureus με το μεγάλο καφέ καπέλο. Πολύ συνηθισμένο μανιτάρι στα μέρη μας είναι η Macrolepiota procera, το γνωστό μας ζαρκαδίσιο. Ξεχωριστή λιχουδιά είναι η Μορχέλα (Morchella) με το παράξενο καστανόμαυρο καπέλο της. Στους εδώδιμους Αμανίτες ανήκει ο Αμανίτης ο καισαρικός (Amanita caesarea), γνωστός με το όνομα «τα αυγά του καίσαρα», γιατί μοιάζει με πορτοκαλί αυγό μέσα σε άσπρη θήκη. Στους κορμούς των δένδρων συναντούμε τους πλευρώτους  με τη μορφή κυματιστών φύλλων (Pleyrotus ostreatus), τα οποία επίσης καλλιεργούνται και τα βρίσκουμε να πωλούνται στην αγορά. Υπάρχουν και υπόγεια μανιτάρια, όπως οι τρούφες (Tuber), οι οποίες είναι σπάνιες και πανάκριβες. Για την ανακάλυψή τους χρησιμοποιούνται ακόμη και σκυλιά. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια άρχισε και η καλλιέργειά τους, η οποία είναι πολύ προσοδοφόρα.
Τα περισσότερα μανιτάρια θα τα βρούμε σε δάση καστανιάς, βελανιδιάς ή οξιάς.

Νόστιμα τα μανιτάρια λοιπόν, όμως αν δεν τα γνωρίζουμε, καλύτερα να μην τα πλησιάζουμε, γιατί υπάρχει κίνδυνος…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βότανα του Βερμίου: 108. Όνοσμα

Μ πορεί στη σχετική με τα βότανα της Ελλάδας βιβλιογραφία να αναφέρεται σαν φυτό της Στερεάς και Νότιας Ελλάδας, όμως, ό...