Βότανα του Βερμίου: 61. Μάραθο

Tις μέρες αυτές τα ρακοκάζανά μας έχουν την τιμητική τους. Σε ολόκληρη σχεδόν τη Νάουσα κυριαρχεί η μυρουδιά του γλυκάνισου, με το οποίο συνηθίζουμε να αρωματίζουμε το τσίπουρό μας. Στα μέρη μας δεν καλλιεργείται γλυκάνισο, όμως στους πρόποδες του βουνού μας συχνά θα

συναντήσουμε ένα άλλο παρόμοιο φυτό, το μάραθο, τα οποίο έχει πολλές και πολύτιμες ιδιότητες.

Πρόκειται για το βότανο Μάραθον το κοινό (Foeniculum vulgare), το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων (Umbelliferaea) μαζί με τον άνηθο, το καρότο, τον μαϊντανό κ.λ.π. Το φοινόκιο είναι ένα είδος μάραθου. Είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό με ύψος που μπορεί να ξεπερνάει το 1,5 μέτρο. Έχει καλαμωτό βλαστό, από τον οποίο βγαίνουν εναλλάξ σύνθετα φύλλα. Τα μικρά κιτρινωπά άνθη του σχηματίζουν ταξιανθίες σύνθετα σκιάδια Έχουν 5 πέταλα και 5 στήμονες. Ο καρπός του είναι αρκετά μικρό σχιζοκάρπιο. Χαρακτηριστικό του καρπού και των φύλλων του είναι το ξεχωριστό άρωμα που αναδύουν.

Ο μάραθος είναι γνωστός από την αρχαιότητα. Τον χρησιμοποιούσαν οι μεγάλος γιατρός Ιπποκράτης, ο Πλίνιος  και ο πατέρας της βοτανικής Διοσκουρίδης.  Περιέχει μεγάλες ποσότητες αιθέριων ελαίων, φλαβονοειδή, βιταμίνες A, Β6, C, E , K, μεταλλικά άλατα, χρωστικές, πρωτεΐνες κ.λ.π. Σαν φαρμακευτικό βότανο είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, λιποδιαλυτό, αντιμικροβιακό, αντισπασμωδικό και χρησιμοποιείται ως τονωτικό, ορεκτικό, διουρητικό, χωνευτικό, αντισηπτικό κ.λ.π. Βοηθάει την παραγωγή γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες. Ρόφημα με μάραθο κάνει καλό σε παθήσεις του αναπνευστικού (γρίπη, βήχας, άσθμα), του ουροποιητικού (πέτρες νεφρών) και του πεπτικού συστήματος (δυσπεψία, καούρες, στομαχόπονοι, πόνοι εντέρων κ.λ.π.). Επίσης χρησιμοποιείται κατά των ρυτίδων, για την αρθρίτιδα, ακόμη και για τα τσιμπήματα εντόμων και φιδιών.

Χρησιμοποιείται πολύ για το άρωμά του στην αρωματοποιία (καλλυντικά) , την ποτοποιία, τη ζαχαροπλαστική και τη μαγειρική.  Το φοινόκιο χρησιμοποιείται για τις σαλάτες, ενώ τα φύλλα μάραθου δίνουν υπέροχη γεύση σε χορτόπιτες, στα ντολμαδάκια, στις αγκινάρες, στα ψάρια, σε σούπες, σε σάλτσες, σε σαλάτες, τουρσιά κ.λ.π.

Τα φύλλα και οι σπόροι μάραθου μας απαλλάσσουν και από την κακοσμία του στόματος.