Πέμπτη 23 Μαΐου 2013

Βότανα του Βερμίου: 17. Χελιδώνιο

Το χελιδώνιο ή χελιδόνι ή χελιδονόχορτο είναι ακόμη ένα θαυματουργό και πανέμορφο αγριολούλουδο, που το συναντούμε στο βουνό μας, στα χωράφια, στους φράχτες και στα λιβάδια και το προσπερνάμε χωρίς να το δίνουμε ιδιαίτερη σημασία. Πριν λίγες μέρες με τα κίτρινα λουλουδάκια
του στόλιζε υπέροχα τα πρανή του δρόμου, που οδηγεί στον Άγιο Νικόλαο.
Το επιστημονικό όνομα του χελιδώνιου είναι Χελιδώνιο το μέγα (Chelidonium majus) και ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Μηκωνοειδών (Papaveraceae). (Υπάρχει και το χελιδώνιο το μικρό, για το οποίο θα γράψουμε σε κάποιο επόμενο σημείωμά μας.) έχει ύψος περίπου 30 – 90 εκατοστά και είναι φυτό διετές ή πολυετές. Έχει σκληρή ρίζα, όρθιο βλαστό με πολλά κλαδάκια. Τα φύλλα του λίγο χνουδωτά είναι σύνθετα σαν μικρά φτερά λοβοειδή και βγαίνουν εναλλάξ, έχουν πράσινο χρώμα και στην πάνω επιφάνεια είναι πιο σκούρα. Τα άνθη του είναι μικρά κίτρινα, διαμέτρου περίπου 2 εκατοστών και αποτελούνται από 4 πέταλα και 2 σέπαλα με πολλούς στήμονες. Ο καρπός του περιέχει πολλούς μαύρους σπόρους με άσπρο λοφίο. Ανθίζει από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο.
Όλα τα μέρη του φυτού περιέχουν κιτρινωπό καυστικό χυμό με τη μορφή γάλακτος, ο οποίος περιέχει πολλές χημικές ουσίες, όπως χελερυθρίνη, σαπωνίνη, χελιδονίνη, προτοπίνη, κοπτισίνη, σανγκουιναρίνη, αιθέρια έλαια, μέταλλα κ.λ.π.
Το χελιδώνιο ήδη από την αρχαιότητα θεωρείται φαρμακευτικό φυτό με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Οι αρχαίοι γιατροί Γαληνός και Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία οφθαλμικών παθήσεων (καταρράκτης, θαμπάδα) και για τον ίκτερο. Σήμερα χρησιμοποιείται επίσης για την χολολιθίαση, σαν διουρητικό, καθαρκτικό, αντισπασμωδικό, αναλγητικό, ηρεμιστικό, για την ουρική αρθρίτιδα, την αρτηριοσκλήρυνση, τους εντερικούς πόνους, για την υδρωπικία, για τις αιμορροείδες και για δερματικές παθήσεις, όπως τους κάλους, μυρμηγκιές, λειχήνες, μυκητιάσεις, κρεατοελιές, έρπη κ.λ.π. Ο χυμός του έχει αντιβακτηριακές και γενικά αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ορισμένοι το αποδίδουν  και αντικαρκινικές ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται οι ρίζες του σε μορφή σκόνης, τα φύλλα και τα άνθη ξηρά σαν αφέψημα ή αναμεμιγμένα με κρασί και το ξεραμένο φυτό ή ο κίτρινος χυμός του για εξωτερική χρήση.
Το χελιδώνιο χρησιμοποιείται πολύ στην ομοιοπαθητική. Όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, διότι είναι εξαιρετικά δηλητηριώδες και πρέπει να χρησιμοποιείται σε μικρές δόσεις και πάντα να συμβουλευόμαστε τον γιατρό.
Στο αφιέρωμά μας στα φυτά του Βερμίου, προσπαθούμε να κάνουμε μια καταγραφή των σημαντικότερων από αυτά, περιγράφοντάς τα και δίνοντας πληροφορίες για τις ιδιότητές τους και όχι οδηγίες για τους τρόπους χρησιμοποίησής τους ως θεραπευτικά βότανα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βότανα του Βερμίου: 108. Όνοσμα

Μ πορεί στη σχετική με τα βότανα της Ελλάδας βιβλιογραφία να αναφέρεται σαν φυτό της Στερεάς και Νότιας Ελλάδας, όμως, ό...