Βότανα του Βερμίου: 16. Μολόχα

H αγριομολόχα είναι ένα συνηθισμένο αγριολούλουδο που θα το συναντήσουμε αυτή την εποχή στο βουνό μας καθώς και σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα και γενικά στη Βόρεια Εύκρατη ζώνη. Τη συναντούμε στα βουνά, στα χωράφια, στις αυλές των σπιτιών, στους φράχτες κ.λ.π. Αυτό το συνηθισμένο λοιπόν βότανο έχει πολλές και ξεχωριστές φαρμακευτικές ιδιότητες.

Η μολόχα φέρει το επιστημονικό όνομα Μάλβα και ανήκει στην οικογένεια Μαλβίδες (Malvaceae). Υπάρχουν περίπου 30 είδη μολόχας από τα οποία 8 συναντούμε και στην πατρίδα μας με πιο γνωστή τη μολόχα την άγρια (Malva silvestris). Είναι ποώδες φυτό μονοετές ή διετές που πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα γιαυτο και τη συναντούμε παντού. Το ύψος της μπορεί να ξεπεράσει το μισό μέτρο. Έχει σκληρή πασσαλώδη ρίζα.  Ο βλαστός και τα φύλλα της καλύπτονται από μικρά τριχίδια.  Τα φύλλα της είναι λοβώδη (4 – 7 λοβοί), στρογγυλά ή καρδιόσχημα με οδοντωτή περιφέρεια και βγαίνουν από το βλαστό με μικρό μίσχο. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι τον  Οκτώβριο. Τα άνθη της βγαίνουν 2 – 5 μαζί στις μασχάλες, έχουν διάμετρο περίπου 3 εκατοστά, ρόδινο ή λευκό χρώμα με πιο έντονες γραμμές και με πέντε πέταλα. Στο κέντρο υπάρχουν οι στήμονες που ενωμένοι σχηματίζουν σωλήνα. Ο καρπός μοιάζει με μικρή κουλούρα (ψωμάκι) και αποτελείται από 10 – 12 μέρη και στο εσωτερικό του βρίσκονται οι σπόροι. Όλα τα μέρη της και κυρίως τα άνθη και τα φύλλα περιέχουν μια βλεννώδη ουσία, η οποία αποτελείται από πολλές χρήσιμες χημικές ουσίες, όπως σάκχαρα και  βιταμίνες (Α, Β1, Β2, C).

Η μολόχα χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα ως λαχανικό, καθώς και σαν φάρμακο. Ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης θεωρεί ότι η μολόχα «παύει τα ωδίνας». Επίσης αναφέρεται από τον Όμηρο, τον Διοσκουρίδη, τον Πλίνιο, τον Ησίοδο, τον Πυθαγόρα καθώς και από πολλούς Ρωμαίους και Βυζαντινούς γιατρούς και συγγραφείς.  Σήμερα χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη φαρμακοβιομηχανία τα άνθη και τα φύλλα της. Μάλιστα σε πολλές χώρες καλλιεργείται και εμπορεύεται. Έτσι π.χ. η Γαλλία έχει ετήσια παραγωγή περίπου 15 τόνους.

Μπορούμε αυτή την εποχή να συλλέξουμε τα άνθη και να τα απλώσουμε σε σκιερό μέρος μέχρι να ξεραθούν. Χρησιμοποιούνται σαν αφέψημα με  αποχρεμπτικές, καταπραϋντικές  και  μαλακτικές ιδιότητες. Επίσης τα άνθη, μαζί με τη ρίζα και τα φύλλα χρησιμοποιούνται για την παρασκευή σκευασμάτων για εσωτερική ή εξωτερική χρήση. Βοηθούν στην αντιμετώπιση κρυολογήματος, χρησιμοποιούνται σαν αποχρεμπτικά, αντιβηχικά, αντιφλογιστικά, υπακτικά, για παθήσεις του αναπνευστικού και του ουροποιητικού συστήματος, για τη δυσκοιλιότητα και τις αιμορροΐδες , ανακουφίζουν πόνους στο στήθος κ.λ.π. Επίσης εξωτερικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν με μορφή λοσιόν για παθήσεις των ματιών, των αυτιών και  για δερματοπάθειες ή σαν κατάπλασμα για τους κάλους, τις παρανυχίδες, μελανιές, στραμπουλίγματα, οιδήματα  κ.λ.π.

Τα τρυφερά κοτσάνια της μολόχας μπορούν να γίνουν σαλάτα, ενώ με τα φύλλα τυλίγονται ντολμαδάκια. Επίσης τα άνθη της έχουν ιδιότητες χρωστικές και σε ορισμένες χώρες χρησιμοποιούνται για το χρωματισμό των κρασιών. Τέλος πολλά είδη μολόχας καλλιεργούνται για να στολίζουν πάρκα και κήπους.