Καλό θα ήταν αυτό το δυσάρεστο γεγονός να αποτελούσε και αφορμή για όλους μας, αρμόδιους και μη, να θυμηθούμε λίγο τα όμορφα παραδοσιακά σπίτια της Νάουσας, που σιγά- σιγά εξαφανίζονται. Τα περισσότερα γκρεμίζονται για να γίνουν «σύγχρονες» πολυκατοικίες, άλλα παραμένουν εγκαταλειμμένα και παραμελημένα και αργοπεθαίνουν.
Μπορούμε να διακρίνουμε τα παλιά σπίτια της Νάουσας σε διάφορες κατηγόριες, ανάλογα με την ηλικία και με τον τρόπο κατασκευής τους :
Έτσι π.χ. έχουμε τα παραδοσιακά σπίτια που ακολουθούν το γνωστό «Μακεδονικό» ρυθμό. Παρόμοια θα συναντήσουμε στη Βέροια, την Κοζάνη, την Έδεσσα και γενικά σ’ όλο τον χώρο της ΚΔ και Δ. Μακεδονίας. Έχουν κτιστεί στις αρχές του αιώνα μας από ντόπιους και Ηπειρώτες μαστόρους. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν απλά : πέτρες, πλιθιά και ξύλα. Όλα προέρχονται από τις γύρω περιοχές.
Τα σπίτια αυτά είναι συνήθως διώροφα και έχουν εσωτερική αυλή. Στην αυλή αυτή βρίσκονταν οι αποθήκες και ο στάβλος. Η εξώπορτα είναι κατασκευασμένη από ξύλο ή μέταλλο ώστε να ασφαλίζει καλά το σπίτι.
Στο ισόγειο υπάρχουν μεγάλοι χώροι, κελάρια, αποθήκες, στάβλοι. Στον πρώτο όροφο ήταν το χειμερινό με χαμηλοτάβανα δωμάτια. Εκεί περνούσαν οι Ναουσαίοι τον χειμώνα τους γύρω από το τζάκι, καθισμένοι σε μιντέρια και πίνοντας το κόκκινο τοπικό κρασί.
Ο δεύτερος όροφος περιλαμβάνει τα δροσερά καλοκαιρινά δωμάτια. Πολλές φορές προεξέχει (σαχνισί) ώστε να δέχεται όσο γίνεται περισσότερο τις ακτίνες του ήλιου.
Μια άλλη κατηγορία παραδοσιακών σπιτιών είναι αυτά, που την απλή πρόσοψή τους έχουν καλυμμένη με διακοσμητικά τούβλα. Οι πόρτες τους είναι θολωτές μεταλλικές ή ξύλινες.
Στην Τρίτη κατηγορία ανήκουν τα σπίτια με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Συνήθως είναι νεώτερα από τα προηγούμενα και κατασκευασμένα από πέτρα. Στην πρόσοψη τους έχουν ανάγλυφα διακοσμητικά και στο εσωτερικό τους μεγάλα δωμάτια, εσωτερική σκάλα κ.λ.π.
Τα περισσότερα παραδοσιακά σπίτια της Νάουσας έχουν συνδεθεί με την ιστορία της πόλης μας. Σε πολλά από αυτά έζησαν σπουδαίοι ήρωες της επανάστασης του 1822, του Μακεδονικού αγώνα κ.λ.π. Μερικά μάλιστα είχαν πολεμίστρες και κάγκελα στα παράθυρα, για να προστατεύονται από επιδρομές του Τούρκου κατακτητή.
Είναι κρίμα λοιπόν αυτά τα όμορφα και ιστορικά σπίτια να αφήνονται απροστάτευτα. Είναι κρίμα να γκρεμίζονται και στη θέση τους να ξεφυτρώνουν άχαρες οικοδομές.
Βέβαια δεν είναι δυνατόν οι ένοικοι των σπιτιών αυτών να αναλάβουν τα υπέρογκα έξοδα συντήρησης. Δεν είναι δυνατόν επίσης να εμποδίσει κανείς τους ανθρώπους αυτούς να αποκτήσουν ένα πιο «άνετο» και σύγχρονο σπίτι. Έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν. Το καλύτερο θα ήταν η πολιτεία και ο Δήμος σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες να αναλαμβάνουν τη διατήρηση και συντήρηση - αξιοποίηση των παραδοσιακών σπιτιών. Φυσικά χρειάζονται χρήματα και δεν αρκεί ο χαρακτηρισμός ενός σπιτιού σαν «διατηρητέου». Διότι και στην πόλη μας ορισμένα σπίτια χαρακτηρίστηκαν «διατηρητέα» αλλά δεν έτυχαν καμίας συντήρησης και προστασίας.
Το ευχάριστο είναι ότι τελευταία στη Νάουσα ορισμένοι ιδιώτες, σύλλογοι και ο Δήμος κατάλαβαν την αξία των παραδοσιακών σπιτιών και κατάφεραν να συντηρήσουν ή να ανακατασκευάσουν ορισμένα από αυτά. Η οικία Μπουτάρη, όπου στεγάζεται το Μουσείο Οίνου και Αμπέλου, η οικία Οικονομίδη, όπου στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο, η οικία Μούγγρη, που με πολλές θυσίες ο Σύλλογος Αριστοτέλης προσπαθεί να διασώσει, το εργοστάσιο Λόγγου – Τουρπάλη, όπου στεγάζεται το Πανεπιστήμιο, ο μύλος του Μάκη, τα σπίτια που στεγάζονται ο Σύλλογος των Βλάχων και το Λύκειο Ελληνίδων και ακόμη μερικά παραδοσιακά σπίτια είναι μερικά δείγματα της παλιάς Νάουσας. Ελπίζουμε ότι οι σχετικές εργασίες που γίνονται στο εργοστάσιο της Βέτλανς να τελειώσουν γρήγορα και τα όμορφα αυτά κτίρια θα αξιοποιηθούν προς όφελος όλων των Ναουσαίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου