Βότανα του Βερμίου: 74. Κολοκάσι

Μ

ετά το «εκλογικό» διάλειμμα, η στήλη μας επανέρχεται στους κανονικούς ρυθμούς της, συνεχίζοντας το αφιέρωμα στη μεγάλη ποικιλία των φυτών του Βερμίου μας. Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα πανέμορφο αγριολούλουδο με πολλές ίσως άγνωστες ιδιότητες, που

αυτές τις μέρες, στην αρχή του φθινοπώρου, στολίζει τους χωραφόδρομους στις πλαγιές του βουνού μας. Θα το συναντήσουμε στο δημοτικό δασάκι του Αγίου Νικόλαου, στα χωράφια της Στενημάχου και σε πολλές ακόμη περιοχές. Πρόκειται για το κολοκάσι, ένα φυτό με χαρακτηριστικά κίτρινα λουλούδια , που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και σαν εδώδιμο.

Το επιστημονικό του όνομα είναι Ηλίανθος ο κονδυλώδης (Helianthus tuberosus) και μαζί με τον γνωστό μας Ηλίανθο (ηλίοσπορο) ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Σύνθετων (Compositae). Είναι πολυετές φυτό, με κονδυλώδη ρίζα . Ο τρυφερός βλαστός του μπορεί να φθάσει τα 3 μέτρα. Από αυτόν βγαίνουν τα σκουροπράσινα χνουδωτά λογχοειδή φύλλα του και στις άκρες του ή τις μασχάλες εμφανίζονται τα κίτρινα άνθη  σε σχήμα μαργαρίτας, τα οποία αποτελούνται από πολλά γλωσσοειδή πέταλα. Μοιάζουν λίγο με τα άνθη του ηλιόσπορου, όμως είναι αρκετά μικρότερα και στο κέντρο τους δεν έχουν τα γνωστά μας σπόρια.  Ο ηλίανθος είναι γνωστός και με διάφορα  άλλα ονόματα. Έτσι στην Κύπρο τον λένε γλυκοκολοκάσι, πορτοκολοκάσι ή κολοκάσι. Όμως δεν πρέπει να το μπερδεύουμε με το τροπικό κολοκάσι ή ταρό (Κολοκασία η εδώδιμος), το οποίο είναι εντελώς διαφορετικό φυτό και δεν φυτρώνει στα μέρη μας. Στην Κέρκυρα το λένε κανκιόφολα, καρτσόφολα ή καρκιόφλα. Ακόμη είναι γνωστό με το γαλλικό όνομα  τοπιναμπούρ (topinabour), με το όνομα αγκινάρα της Ιερουσαλήμ και  μυρμηρινιά.

Η καταγωγή του φυτού είναι από την Αμερική. Μάλλον πρώτοι το καλλιεργούσαν οι ινδιάνοι για τους κονδύλους του. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το καλλιέργησαν πρώτοι οι ινδιάνοι του Καναδά ενώ άλλοι της Βραζιλίας. Και στην Ελλάδα σε πολλά μέρη, κυρίως στην Κέρκυρα και στην Κύπρο οι πατάτες του χρησιμοποιούνται στην  μαγειρική, όπως οι αγκινάρες ή για σαλάτες. Είναι ιδιαίτερα γευστικές και θρεπτικές. Επίσης δεν περιέχουν άμυλο, αλλά μια ουσία που ονομάζεται ινουλίνη, την οποία μπορούν να καταναλώσουν άφοβα οι διαβητικοί, διότι είναι παρόμοια με τη φρουκτόζη. Επίσης αποτελεί άριστη τροφή για τα ζώα.

Τέλος το κολοκάσι με τα όμορφα άνθη του τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται και πωλείται σαν καλλωπιστικό φυτό για να ομορφαίνει πάρκα, κήπους και ανθοδοχεία.