Βότανα του Βερμίου: 90. Βαλεριάνα

Η

 Βαλεριάνα είναι ένα από τα πιο γνωστά βότανα, με πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες. Θα τη βρούμε κυρίως σε μέρη υγρά, δίπλα από ρυάκια, στους πρόποδες του βουνού μας, όμως και

σε πετρώδη εδάφη καθώς και σε ακαλλιέργητα χωράφια..

Το επιστημονικό της όνομα είναι το ίδιο, Βαλεριάνα, και τη συναντούμε σε διάφορα είδη, όπως τη Βαλεριάνα τη φαρμακευτική (Valeriana officinalis), τη Βαλεριάνα την ασαρόφυλλη (Valeriana asarifolia), τη Βαλεριάνα την κονδυλόριζη (Valeriana tuberosa) κ.λ.π., τα οποία ξεχωρίζουν κυρίως από το σχήμα των φύλλων τους. Ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Βαλεριανιδών (Valerianaceae). Τη συναντούμε και με τα ονόματα ερπίνη, κέντρανθο, αλεναία κ.λ.π.

Έχει ισχυρό κυλινδρικό βλαστό σε ύψος που μπορεί να περάσει και το ένα μέτρο με χρώμα πράσινο έως κοκκινωπό. Τα φύλλα του είναι σύνθετα πτερόσχημα. Σε μερικά είδη χαμηλά βγαίνουν φύλλα σε σχήμα καρδιάς ή λόγχης με οδοντωτό περίγραμμα.  Τα άνθη της είναι σαν μικρά μυρωδάτα μπουκετάκια σε ταξιανθία κόρυμβο. Έχουν συνήθως χρώμα λευκό ή ροζ και αποτελούνται από πέντε μικρά πέταλα ενωμένα στο κέντρο σαν σωληνάκια, 5 στήμονες και ύπερο. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο. Ο καρπός είναι αχαίνιο και περιέχει τον μικρό σπόρο.

Χάρη στις πολύτιμες χημικές ουσίες που περιέχει, όπως αλκαλοειδή, τανίνες, ρητίνες, βαλερίνη, αιθέρια έλαια κ.λ.π. η Βαλεριάνα χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ήδη, από τον Ιπποκράτη και τον Γαληνό, σαν ηρεμιστικό, μυοχαλαρωτικό, παρασιτοκτόνο, αποχρεμπτικό, υποτασικό, καρδιοτονωτικό, για τη θεραπεία  της επιληψίας, της αϋπνίας, των πονοκεφάλων, της ημικρανίας, της δυσπεψίας ακόμη και κατά της πιτυρίδας. Συνήθως χρησιμοποιούνται σε διάφορα σκευάσματα οι ρίζες , τα φύλλα ή τα άνθη της.  ‘Όμως, όπως συμβαίνει με όλα τα βότανα πάντοτε χρειάζεται προσοχή στη χρήση της, διότι μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η βαλεριάνα καλλιεργείται και σαν καλλωπιστικό φυτό, καθώς και για το αιθέριο έλαιο, που περιέχει, στην αρωματοποιία.