Βότανα του βερμίου : 87. Οξιά

Π

ερπατώντας το μονοπάτι της Υπαπαντής και σε πολλές ακόμη διαδρομές στο βουνό μας, δεξιά και αριστερά μας στέκονται αγέρωχες και μεγαλοπρεπείς οι λυγερόκορμες οξιές. Η οξιά είναι ένα από τα πιο όμορφα δέντρα που συναντούμε σε μεγάλες εκτάσεις στο βουνό μας και προσφέρει όχι μόνο το ξύλο της, το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα καυσόξυλα, αλλά

κυρίως τη σκιά και τη δροσιά στον περιπατητή του δάσους.

Φέρει το επιστημονικό όνομα Φηγός η Δασική ή Ευρωπαϊκή (Fagus sylvatica) και ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Φηγίδων (Fagaceae). Στη χώρα μας εκτός από την Ευρωπαϊκή συναντούμε επίσης την Οξιά την Ανατολική (Fagus orientalis) και την Οξιά την Ασιατική ή μοισιακή (Fagus moesiaca), λόγω της προέλευσής της.

Είναι φυλλοβόλο δέντρο που το συναντούμε σε πολλά Ελληνικά βουνά, κυρίως Βορειότερα της Στερεάς Ελλάδας, σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 800 μέτρων. Το ύψος του μπορεί να φθάσει τα 35 μέτρα. Έχει κορμό ίσιο με φλοιό στην αρχή λευκό και κατόπιν γκριζωπό. Τα κλαδιά της βγαίνουν συμμετρικά. Τα φύλλα του έχουν μήκος περίπου 5 – 10 εκατοστά, είναι αυγοειδή με πριονωτό περίγραμμα, σκουροπράσινα και γυαλιστερά στο επάνω μέρος, πιο ανοιχτόχρωμα και χνουδωτά στο κάτω. Το φθινόπωρο παίρνουν κοκκινωπό ή γαλαζωπό χρώμα. Διακρίνονται από τις έντονες νευρώσεις τους.  Τα αρσενικά άνθη της έχουν καστανωπό χρώμα και βγαίνουν σε ταξιανθία κεφάλιο με 10 – 16 στήμονες. Τα θηλυκά άνθη βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων και καλύπτονται από τετραπλό καφετί κάλυμμα. Ανθίζει την άνοιξη. Ο καρπός της είναι καρύδι μήκους περίπου 2 εκατοστά, με αγκαθωτό κάλυμμα και ωριμάζει στις αρχές του φθινοπώρου.. 

Η οξιά χρησιμοποιείται κυρίως για το ξύλο της, το οποίο δεν είναι μόνο καλό καύσιμο, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην επιπλοποιία για της κατασκευή λεπτών επίπλων. Επίσης λόγω της σκληρότητας του χρησιμοποιείται για την κατασκευή δοκαριών στην οικοδομική, ακόμη στην χαρτοποιία (ξυλοπολτός). Η φλούδα του κορμού της οξιάς χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία ενώ οι καρποί της  αποτελούν θρεπτική τροφή για τα ζώα του δάσους. Από αυτούς βγαίνει και ένα είδος λαδιού, που χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία.