Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016

Βότανα του Βερμίου: 86. Πυξάρι


Ασφαλώς όλοι γνωρίζουμε το πυξάρι, το θάμνο που στολίζει το δασάκι του Αγίου Νικολάου. Το γνωρίζουμε ακόμη από τα στεφάνια που στεφανώνουμε τους ήρωες. Με πυξάρια διακοσμούμε το επιτάφιο και φτιάχνουμε όμορφα παρτέρια στους κήπους και τα πάρκα. Αυτό το ιδιαίτερα ανθεκτικό φυτό, γνωστό από την αρχαιότητα μπορεί να έχει και θεραπευτικές ιδιότητες.
Το πυξάρι φέρει την επιστημονική ονομασία Πυξός ο αειθαλής (Buxus sempervirens) και ανήκει στην οικογένεια των Βουξίδων (Buxaceae). Είναι γνωστό και σαν τσιμσήρι, ζελενιά, βάγια κ.λ.π.. Είναι αειθαλής πολυετής θάμνος με ύψος περίπου 1 – 2 μ. (σπάνια μέχρι 8μ). Θα τον συναντήσουμε σε σκιερές περιοχές των βουνών μέχρι 2.200μ υψόμετρο, συνήθως μέσα σε δάση. Περισσότερο συναντάται σε ασβεστολιθικά και πυριγενή εδάφη στην ηπειρωτική Ελλάδα και συνήθως βορειότερα της Στερεάς Ελλάδας. Επίσης φυτρώνει σε περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής γύρω από τη Μεσόγειο.
Το πυξάρι έχει βλαστό γυαλιστερό γκριζωπό και πολλά κλαδιά απ’ όπου βγαίνουν σύνθετα φύλλα, τα οποία αποτελούνται από μικρότερα σκουροπράσινα αβγοειδή γυαλιστερά φυλλαράκια μήκους 1 – 4 εκ. . Είναι φυτό μόνοικο, με αρσενικά και θηλυκά μικρά άνθη, που βγαίνουν μαζί και έχουν κιτρινωπό χρώμα. Ανθίζει στο τέλος της άνοιξης. Οι καρποί του είναι μικρές κάψες (1 εκ), που αποτελούνται από 3 τμήματα. Θεωρείται από τα πιο ανθεκτικά φυτά στη λειψυδρία, στο κρύο και στη ζέστη
Το πυξάρι περιέχει τη χημική ουσία μπουξίνη, η οποία μαζί με άλλα συστατικά (τανίνες κ.λ.π.) δίνει στο φυτό φαρμακευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται κυρίως τα φύλλα και η φλούδα του για ρευματισμούς, σαν καθαρκτικό, διουρητικό, για δερματοπάθειες κ.λ.π. Όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, διότι σε μεγάλες δόσεις μπορεί να είναι τοξικό.
Το πυξάρι είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Αναφέρεται σε συγγράμματα του Θεόφραστου και του Θεόκριτου. Ήταν γνωστό κυρίως για την ανθεκτικότητα του ξύλου του. Σήμερα το ξύλο του χρησιμοποιείται για την κατασκευή λεπτών αντικειμένων, έργων τέχνης, για μουσικά όργανα κ.λ.π. Ίσως μάλιστα από αυτό πήρε το όνομά της η πυξίδα (κουτί χρυσαφικών) των αρχαίων. Επίσης χρησιμοποιείται σαν καλλωπιστικό φυτό για φράκτες και για να στολίζει παρτέρια και πάρκα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Βότανα του Βερμίου: 108. Όνοσμα

Μ πορεί στη σχετική με τα βότανα της Ελλάδας βιβλιογραφία να αναφέρεται σαν φυτό της Στερεάς και Νότιας Ελλάδας, όμως, ό...