Βότανα του Βερμίου: 53. Παλιούρι

Σήμερα θα αναφερθούμε σε ακόμη ένα πολύ παρεξηγημένο φυτό, που το συναντούμε στο βουνό μας, στα λιβάδια και στις άκρες των χωραφιών. Πρόκειται για το παλιούρι, ένα θάμνο που χαρακτηρίζεται από τα πολλά και φοβερά αγκάθια του, γιαυτό και οι αγρότες προσπαθούν να τον εξολοθρέψουν από τα κτήματά τους, εκτός από μερικούς, οι οποίοι τον χρησιμοποιούν σαν προστατευτικό φράχτη

. Μάλιστα σύμφωνα με την παράδοση από παλιούρι ήταν κατασκευασμένο το ακάνθινο στεφάνι που έβαλαν οι Εβραίοι στο Χριστό πριν τον σταυρώσουν.  

Το παλιούρι λοιπόν φέρει το επιστημονικό όνομα Πάλιουρας (Paliurus spina – christi και  Paliurus aculeatus) και είναι γνωστός με τα ονόματα τσαλί, πάλιουρας, παλέουρο κ.λ.π. Είναι ένας φυλλοβόλος θάμνος που ανήκει στην οικογένεια των Ραμνοειδών ή Ραμνωδών (Rhamnaceae). Φυτρώνει σε ολόκληρη την Ελλάδα και γενικά στις Μεσογειακές χώρες, σε περιοχές σχετικά χαμηλού υψομέτρου και ημιορεινές. Αντέχει στην ξηρασία.  Έχει ύψος περίπου 2 – 3 μέτρα. Τα φύλλα του είναι σχετικά μικρά αυγοειδή και στη βάση τους έχουν δυο μυτερά αγκάθια, τα οποία μάλιστα σκαλώνουν σαν αγκίστρια και είναι δύσκολη η αφαίρεσή τους από το δέρμα και τα ρούχα.. Τα άνθη του είναι μικρά κίτρινα και βγαίνουν πολλά μαζί στις μασχάλες των φύλλων την άνοιξη  με αρχές καλοκαιριού. Ο καρπός του έχει σχήμα ημισφαιρίου και περιβάλλεται  από ένα πτερύγιο.

Σαν βότανο χρησιμοποιούνται κυρίως οι καρποί του παλιουριού. Περιέχουν χημικές ουσίες, όπως τανίνες, αλκαλοειδή κ.λ.π. Έχουν ιδιότητες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος. Χρησιμοποιούνται για τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια, σαν καθαρκτικό, για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Επίσης έχουν ιδιότητες διουρητικές, αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις, αποχρεμπτικές κ.λ.π. Χρησιμοποιούνται για προβλήματα του αναπνευστικού, όπως βήχας, άσθμα, βρογχίτιδα. Ακόμη βοηθάνε στην υπέρταση και την αρθρίτιδα. Εξωτερικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία προβλημάτων του δέρματος, όπως λειχήνες, εκζέματα κ.λ.π. Μερικοί υποστηρίζουν ότι θεραπευτικές ιδιότητες, κυρίως για το ουροποιητικό σύστημα, διαθέτουν και οι ρίζες του θάμνου.

Η στήλη μας δεν δίνει συμβουλές για τον τρόπο χρήσης του παλιουριού και των άλλων βοτάνων, διότι δεν είμαστε οι ειδικοί. Πριν χρησιμοποιήσουμε κάποιο βότανο θα πρέπει πρώτα να ρωτήσουμε το γιατρό ή κάποιον άλλον ειδικό.

Τέλος το παλιούρι θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα μελισσουργικά φυτά. Τα άνθη του προσελκύουν τις μέλισσες, οι οποίες παράγουν ένα κιτρινωπό μέλι άριστης ποιότητας.