Κι έγινε η βροχή χαλάζι...

Η μεγάλη χαλαζόπτωση, που έπληξε τη Νάουσα πριν μια βδομάδα, με συνέπεια μεγάλες καταστροφές σε καλλιέργειες, δρόμους και άλλες ανθρώπινες κατασκευές, έδειξε για μια ακόμη φορά πόσο μικροί είμαστε μπροστά στις φυσικές δυνάμεις. Μπορεί η επιστήμη και η τεχνολογία να έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο, ο άνθρωπος να έχει δημιουργήσει πολλά και να έχει ανακαλύψει ακόμη περισσότερα και όμως η δύναμή του είναι ελάχιστη μπροστά στη δύναμη της φύσης. Νομίζουμε ότι

με τα επιτεύγματά μας έχουμε γίνει κυρίαρχοι του σύμπαντος μέχρι που κάποια φυσική καταστροφή, όπως ένα ηφαίστειο, ένας σεισμός, μια καταιγίδα μας ξαναβάζουν στη θέση μας. Όπως γράψαμε πολλές φορές, είναι εντελώς κουτό να υποστηρίζουμε ότι η φύση με τις καταστροφές αυτές μας εκδικείται για όσα κακά την κάνουμε. Απλά στη φύση υπάρχουν οι φυσικοί κανόνες, οι φυσικές δυνάμεις και οι φυσικοί νόμοι, οι οποίοι διατηρούν την ισορροπία και τη μεγάλη ποικιλία στο κλίμα, στη μορφολογία του εδάφους, στους οργανισμούς. Εάν δεν υπήρχαν οι φυσικές αυτές δυνάμεις, τότε η γη θα παρουσίαζε μια θλιβερή ομοιομορφία και μια πολύ εύθραυστη ισορροπία. Ο άνθρωπος λοιπόν σαν δημιούργημα και μέρος της φύσης είναι υποχρεωμένος να ζει μέσα σ’ αυτή και να προσαρμόζεται σεβόμενος τους κανόνες της.

Επειδή, όπως συμβαίνει συνήθως μετά από μια μεγάλη καταστροφή, όλοι γίνονται ειδικοί και διαδίδονται πολλές ανόητες φήμες, σήμερα θα αφήσουμε για λίγο τη βοτανολογία και θα ασχοληθούμε με τη μετεωρολογία, γράφοντας λίγα πράγματα σχετικά με τη δημιουργία του χαλαζιού.

Το χαλάζι λοιπόν είναι και αυτό ένα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όπως η βροχή, το χιόνι κ.λ.π. Για να δημιουργηθεί χρειάζονται κάποιες ιδιαίτερες συνθήκες. Οι κόκκοι χαλαζιού δημιουργούνται μέσα σε μεγάλα κατακόρυφα σύννεφα, τους σωρειτομελανίες με τον παρακάτω μηχανισμό:

Όλα ξεκινούν από κάποιες σταγόνες νερού, που τυχαίνει να βρίσκονται στα κατώτερα στρώματα του νέφους. Στα σύννεφα αυτά εμφανίζονται πολλά ανοδικά ρεύματα. Έτσι κάποιο από αυτά τα ρεύματα μεταφέρει τη σταγόνα σε ανώτερες ψυχρές περιοχές, όπου παγώνει και μεγαλώνει ο όγκος της. Κατόπιν μπορεί κάποιο άλλο καθοδικό ρεύμα να την φέρει πιο κάτω. Εκεί γύρω της συγκεντρώνονται υδρατμοί, οι οποίοι υγροποιούνται. Έτσι όταν άλλο ρεύμα την ανεβάσει προς τα ανώτερα στρώματα του νέφους, το «παγάκι» γίνεται ακόμη μεγαλύτερο. Αυτές οι κινήσεις μπορούν να συμβούν πολλές φορές με συνέπεια όλο και να μεγαλώνει ο όγκος και το βάρος του. Γιαυτό το χαλάζι αποτελείται από πολλά στρώματα πάγου. Ώσπου κάποια στιγμή το βάρος του δεν του επιτρέπει να ανεβαίνει πλέον προς τα επάνω και με τη βοήθεια νέων ρευμάτων πέφτει στο έδαφος με μορφή χαλαζιού. Πολλές φορές ενώ περνάει από θερμά στρώματα αέρα, μπορεί να λιώσει και έτσι να πέσει στο έδαφος σαν ισχυρή βροχή με μεγάλες σταγόνες.

Συνήθως ο χαλαζόκοκκος έχει διάμετρο 2 – 5 εκατοστά και βάρος 10 – 15 γραμμάρια. Μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο χαλάζι είχε βάρος 1520 γραμμάρια και έπεσε στην Ινδία. Η δύναμη του χαλαζιού οφείλεται στο βάρος του και στο μεγάλο ύψος απ’ όπου πέφτει, περίπου 3000 μέτρα.

Οι περιοχές που υποφέρουν από χαλαζοπτώσεις είναι αυτές που βρίσκονται κοντά σε έντονο ανάγλυφο, όπου επικρατούν τα ανοδικά ρεύματα.

Πώς μπορεί λοιπόν να προστατευτούμε από το χαλάζι; Μια πρώτη συμβουλή είναι να καλλιεργούμε φυτά, των οποίων η συγκομιδή γίνεται πριν την εποχή των χαλαζοπτώσεων. Δεύτερο να παίρνουμε προστατευτικά μέτρα, όπως ειδικά δίχτυα κ.λ.π..  Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί και ειδικά κέντρα παρακολούθησης των χαλαζονεφών. Έτσι όταν επίκειται χαλαζόπτωση, βομβαρδίζονται τα σύννεφά και το χαλάζι μετατρέπεται σε βροχή. Όμως και αυτή η μέθοδος είναι δαπανηρή και πολλές φορές δεν πετυχαίνει.

Το συμπέρασμα είναι ότι δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τη φύση. Και δυστυχώς όπως συμβαίνει πάντοτε τελικά την πληρώνουν οι μικροί και φτωχοί αγρότες, οι οποίοι βλέπουν τους κόπους τους και τα έξοδα μιας χρονιάς μέσα σε λίγα λεπτά να πάνε χαμένα. Ας ελπίσουμε η πολιτεία να αποζημιώσει τους πληγέντες παραγωγούς, διότι δεν πρέπει να ξεχνούν όλοι οι αρμόδιοι, ότι η οικονομία της χώρας μας στηρίζεται στην πρωτογενή παραγωγή και πρέπει γεωργοί και κτηνοτρόφοι να στηρίζονται πρώτοι απ’ όλους από το κράτος μας…