Βότανα του Βερμίου: 84. Σκίλλα

Π

ολλές φορές γράψαμε για τα παράξενα, έως αστεία ονόματα που φέρουν μερικά βότανα, μάλιστα τα περισσότερα από αυτά μοιάζουν με ονόματα ζώων. Η σημερινή μας Σκίλλα ασφαλώς δεν έχει καμιά σχέση με τα σκυλιά, εξ άλλου γράφεται και με διαφορετική ορθογραφία. Όμως είναι ένα πανέμορφο μικρό ζουμπουλάκι, που σε λίγες βδομάδες, στην αρχή της

άνοιξης, θα το δούμε να ξεπροβάλει κάτω από τα πλατάνια του Αι Νικόλα και στις πλαγιές του Βερμίου, ακόμη και μέσα από το παγωμένο χιόνι.

Η Σκίλλα μας λοιπόν είναι ένα αγριολούλουδο, που φέρει το επιστημονικό όνομα Σκίλλα η δίφυλλη (Scilla bifolia), ανήκει στην οικογένεια των Λιλιίδων (Liliaceae) και στη χώρα μας εμφανίζεται σε διάφορα είδη, όπως π.χ. η Σκίλλα η φθινοπωρινή (Scilla autumnalis), η Σκίλλα η μεσσηνιακή (Scilla messeniaca) κ.λ.π. Σε ορισμένα βιβλία με το όνομα Σκίλλα αναφέρονται και φυτά του γένους Ουργινέα, όπως π.χ. η Σκίλλα η θαλασσινή ή παράλιος (Urginea maritime), η οποία είναι γνωστή και σαν σκυλοκρέμμυδο και είναι αρκετά πιο ψηλή από τη δικιά μας. 

Η Σκίλλα μοιάζει με μικρό γαλαζωπό ζουμπουλάκι, γιαυτό και ο Θεόφραστος την αναφέρει σαν «υάκινθο». Είναι πολυετές φυτό και η ρίζα του είναι ένας μικρός άσπρος βολβός που μοιάζει με κρεμμυδάκι. Το ύψος του δύσκολα ξεπερνάει τα 10 εκατοστά. Ο  βλαστός του είναι λεπτός σε χρώμα κοκκινωπό και από αυτόν βγαίνουν συνήθως δύο γραμμοειδή φύλλα - παράρριζα μήκους περίπου 10 εκατοστά και πλάτος 1 εκ. (στη Μεσσηνιακή Σκίλλα βγαίνουν 4 - 6 λίγο πιο φαρδιά φύλλα). Ανάμεσά τους ξεπροβάλλει το άνθος σε ταξιανθία βότρυ, που  αποτελείται από μικρά μωβ ή μπλε ανθάκια 1,5 εκατοστών με 6 σέπαλα (περιγώνιο). Ανθίζει στις αρχές της άνοιξης. Θα τη βρούμε στα δάση της ηπειρωτικής Ελλάδας, συνήθως σε υγρά και σκιερά μέρη.

Για τη δικιά μας Σκίλλα δεν γνωρίζουμε κάποιες ξεχωριστές ιδιότητες. Αντίθετα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες έχει το σκυλοκρέμμυδο, που, όπως γράψαμε παραπάνω, μπορεί να φθάσει σε ύψος το 1,5 μέτρο και κάνει ένα αρκετά μακρύ άνθος, το οποίο αποτελείται από πολλά μικρότερα άσπρα ανθάκια. Χρησιμοποιούνταν σαν φάρμακο τόσο από τους Αρχαίους Αιγυπτίους, όσο και τους Έλληνες. Το περιγράφει μάλιστα και ο Διοσκουρίδης. Κυρίως ο βολβός του φυτού έχει πολύτιμες χημικές ουσίες, όπως ειδικά γλυκοζίδια, τανίνες, φυτικά έλαια κ.λ.π. και έχει ιδιότητες καρδιοτονωτικές. Επίσης χρησιμοποιείται σαν διουρητικό και αποχρεμπτικό. Όμως και σ’ αυτό το φυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, διότι η μεγάλες ποσότητες μπορεί να είναι επιβλαβείς στον οργανισμό και ορισμένα είδη είναι δηλητηριώδη. Γιαυτό, όπως γράφουμε τακτικά, ποτέ δεν χρησιμοποιούμε βότανα, εάν δεν τα γνωρίζουμε καλά και δεν συμβουλευτούμε κάποιον ειδικό γιατρό.

Η όμορφη, μικρή μας Σκίλλα χρησιμοποιείται και σαν καλλωπιστικό φυτό τόσο σε γλάστρες, όσο και σε παρτέρια.