Βότανα του Βερμίου: 33. Καλέντουλα

Η βδομάδα που μας πέρασε, με τις βροχούλες και το κρύο, μας θύμισε ότι μπήκαμε για τα καλά στο φθινόπωρο, σε μια από τις πιο όμορφες εποχές του χρόνου. Αρκεί να κάνουμε μια βόλτα στο βουνό

μας με τα υπέροχα χρώματα των φύλλων για να διαπιστώσουμε για μια ακόμη φορά ότι ζούμε σε ένα πραγματικό παράδεισο. Στα λιβάδια του Βερμίου θα δούμε αυτή την εποχή πολλά δένδρα να ρίχνουν το φύλλωμά τους, άλλα αγριολούλουδα να εξαφανίζονται και να φυτρώνουν στη θέση τους κάποια καινούργια βότανα της εποχής, όπως π.χ. τα κυκλάμινα. Ανάμεσα σ’ αυτά θα ξεχωρίσουμε επίσης τις τελευταίες όμορφες καλέντουλες, με τα πορτοκαλιά λουλουδάκια τους.

Το επιστημονικό όνομα της καλέντουλας είναι Καλέντουλα η φαρμακευτική (Calendula officinalis). Επίσης συναντούμε αυτοφυή και την Καλέντουλα την αρουραία (Calendula arvensis) που είναι γνωστή  σαν κίτρινη μαργαρίτα ή το αδράχτι της γριάς ή νεκρολούλουδο. Ανήκει μαζί με άλλα πολλά και γνωστά βότανα στην οικογένεια των Σύνθετων (Compositae). Φυτρώνει σε αρκετά είδη σε περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο, σε λιβάδια σχετικά υγρά και ηλιόλουστα. Πήρε το όνομά της από τις καλένδες, επειδή ανθίζει τις πρώτες μέρες του μήνα. Είναι φυτό ποώδες, μονοετές ή πολυετές με ύψος περίπου τα 30 – 40 εκατοστά, έχει τρυφερό τριχωτό βλαστό, φύλλα λογχοειδή, και άνθη που μοιάζουν με μαργαρίτες με πέταλα χρώματος πορτοκαλί, τα οποία βγάζουν μια απαλή ευχάριστη μυρουδιά. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι σχεδόν το Νοέμβριο.  

Η καλέντουλα είναι ένα από τα πιο γνωστά φαρμακευτικά φυτά. Χάρη στις πολλές χημικές ουσίες που περιέχει, όπως ρητίνες, αιθέρια έλαια, καροτενοειδή, στερόλη, σαπωνίνες κ.λ.π. μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τη μορφή χυμού, σαν έγχυμα, ρόφημα ή βάμμα για τη θεραπεία πολλών παθήσεων του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος, σαν αντισπασμωδικό, εφιδρωτικό, εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό και επουλωτικό. Χρησιμοποιείται ακόμη σαν χωνευτικό και έχει αντιμικροβιακές, αντιμυκητιακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Επίσης βοηθάει στην αντιμετώπιση των αιμορροΐδων, της φλεβίτιδας, των κάλων, των εγκαυμάτων, των τσιμπημάτων από έντομα και άλλων δερματικών κακώσεων. Ακόμη χρησιμοποιείται για πλύσεις των ματιών. Όλα αυτά ασφαλώς πάντα με τις οδηγίες γιατρού.

Επίσης η καλέντουλα καλλιεργείται σαν διακοσμητικό φυτό και στολίζει πάρκα, κήπους και γλάστρες. Ακόμη χρησιμοποιείται στην τυροκομία για τον χρωματισμό των τυριών και των βουτύρων. Με τα τρυφερά φύλλα της μπορούμε να παρασκευάσουμε μια ξεχωριστή σαλάτα μαζί με άλλα λαχανικά, όπως ρόκα, μαρούλι ή λάχανο.