Τα παραδοσιακά φαγητά της Νάουσας

Για τη μεγάλη προσφορά του κυρ Νίκου του Σπάρτση στη Νάουσα γράψαμε πολλές φορές. Σήμερα θα ασχοληθούμε με το καινούργιο πόνημά του, με το θαυμάσιο βιβλίο, που παρουσίασε πριν λίγο καιρό στο κοινό της πόλης μας με τίτλο «Τα παραδοσιακά μας φαγητά στη Νάουσα». Πρόκειται για μια ακόμη πολύτιμη παρακαταθήκη για την ιστορία, την παράδοσή και το φυσικό μας περιβάλλον.

Το βιβλίο του Ν. Σπάρτση δεν περιγράφει απλά μόνο συνταγές φαγητών. Μέσα από αυτό μαθαίνουμε πολλά για τα μοναδικά έθιμα του τόπου μας, για τα υλικά καθώς και για τα σκεύη που χρησιμοποιούσαν στα παλιά νοικοκυριά. Επίσης με τις επιστημονικές γνώσεις που διαθέτει ο συγγραφέας, περιγράφει τα πολλά βότανα που παράγει το βουνό μας και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο στη μαγειρική, αλλά και στη φαρμακευτική για την πρόληψη και θεραπεία διαφόρων ασθενειών. Ακόμη στο τέλος του βιβλίου γίνεται λεπτομερής αναφορά στα μέταλλα και βιταμίνες που είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η μαγειρική δεν αποτελεί μόνο μια καθημερινή αναγκαία ασχολία της Ελληνίδας νοικοκυράς. Μπορεί να είναι ευχάριστη απασχόληση ακόμη και καλή τέχνη. Οπωσδήποτε η μαγειρική δεν είναι προνόμιο των γυναικών. Μην ξεχνάμε ότι οι καλύτεροι μάγειρες είναι άνδρες. Ακόμη και ο συγγραφέας του βιβλίου είναι άνδρας. Βέβαια στην παλιά Νάουσα τα παραδοσιακά φαγητά παρασκευάζονταν από τις Ναουσαίες, που έβαζαν όλο το μεράκι τους για να κάνουν νοστιμιές και να ευχαριστήσουν τον άντρα τους που έρχονταν κουρασμένος από τα κτήματα και την πολυπληθή οικογένειά τους. Οι περίφημοι σαρμάδες, οι κεφτέδες με την άρμη είχαν την τιμητική τους τις κρύες μέρες του χειμώνα. Μάλιστα τέτοια εποχή έσφαζαν οι άντρες το γουρούνι και με το καθαρό κρέας, που μοσκοβόλαγε, έκαναν όχι μόνο τα χριστουγεννιάτικα φαγητά αλλά και λουκάνικα, παστό, τσιγαρίδες κ.λ.π. που τα διατηρούσαν για πολλούς μήνες. Οι ναουσαίικες πίτες ακόμη και σήμερα είναι περιζήτητες από μικρούς και μεγάλους. Ο κυρ Νίκος περιγράφει ακόμη τα γλυκιά του κουταλιού που έφτιαχναν οι νοικοκυρές με τα άφθονα λαχταριστά ντόπια φρούτα καθώς και τα ρετσέλια, τις μουσταλευριές, τα σουτζούκια με πρώτη ύλη το μούστο από το ξινόμαυρο ναουσαίικο σταφύλι. Μπορεί και σήμερα να κάνουμε τα παραδοσιακά φαγητά, όμως αυτά έχουν πολύ διαφορετική γεύση από παλιά. Γιατί είμαστε πιο χορτάτοι και κυρίως γιατί σήμερα δύσκολα θα βρούμε καθαρά και αγνά κρέατα και άλλα υλικά. Παλιά τα ζώα βοσκούσαν το χορταράκι στο ύπαιθρο, δεν έπαιρναν ούτε φάρμακα, ούτε βιταμίνες, ούτε παχυντικές ζωοτροφές. Τα λαχανικά και τα φρούτα δεν ραντίζονταν με τα καρκινογόνα φυτοφάρμακα. Οι αγρότες σπάνια χρησιμοποιούσαν λίγο χαλκό, θιάφι και άλλα ακίνδυνα σκευάσματα. Το καινούργιο βιβλίο του Νίκου Σπάρτση, όπως και τα προηγούμενα, πρέπει να διαβαστεί από όλους. Πρώτα από τους παλιούς, για να θυμηθούν τα νιάτα τους, όταν τα φαγητά, οι πίτες, τα γλυκά, τα οικογενειακά γλέντια και οι άλλες μικροχαρές ομόρφαιναν τη δύσκολη ζωή τους. Πρέπει ακόμη το βιβλίο να διαβαστεί από τους νέους για να διατηρήσουν την παράδοση του τόπου και για να μάθουν ότι υπάρχουν και άλλα απλά και όμορφα πράγματα που μετριάζουν το άγχος της καθημερινότητας και μας κάνουν να ξεφύγουμε για λίγο από το επικίνδυνο διαδύκτιο και το αποβλακωτικό γυαλί της τηλεόρασης. Ευχόμαστε στον κυρ Νίκο να έχει την υγεία του και να συνεχίσει για πολλά χρόνια ακόμη να προσφέρει στον τόπο μας.